In oktober ging ik op wijnreis naar Zuid-Frankrijk. In vier dagen bezochten we zeven wijnhuizen in de Rhône en de Languedoc, waaronder La Pèira, Chateau de Beaucastel en Domaine de Trevallon en Domaine d’Aupilhac. Hieronder vertel ik je meer over deze epische bezoeken.

Dag 1 

Chateau de Beaucastel, Chateauneuf-du-Pape

Yes, we gaan naar Chateau de Beaucastel! Iedere wijnfanaat wil hier binnenkijken en over les galets lopen.

De geschiedenis van Chateau de Beaucastel gaat terug naar de 16e eeuw, maar de familie Perrin komt pas begin vorige eeuw in beeld. In 1909 neemt Pierre Perrin het stokje over van zijn schoonvader en krijgt het direct zwaar te verduren: phylloxera. In die tijd had hij het dus vooral druk met het opnieuw planten van de wijngaard. En toen kwam Jacques Perrin, een visionair, een man die dingen deed waar nog niemand van gehoord had. In de jaren vijftig boerde hij al biologisch.

Zo gek is het ook weer niet, want het terroir van Chateauneuf-du-Pape heeft iets magisch. Op welke wijngaard zie je nog meer van die grote rolkeien – les galets roulés? Vroeger waren die stenen extra hard nodig omdat ze de warmte van overdag vast hielden voor ’s nachts. Met global warming is de warmte eigenlijk geen issue meer. Wat wel handig is, is dat de stenen een beetje vocht (damp) vast houden na een regenbui. In tijden van droogte kan dat het verschil maken.

Meer over Beaucastel lees je in ‘Binnenkijken bij Chateau de Beaucastel‘.

Domaine des Escaravailles, Rasteau

Tussen de dorpen Roaix en Rasteau ligt het Domaine des Escaravailles, een familiedomein waar we worden opgewacht door de dochter van de eigenaar: een hipster van eind twintig. Did not see this coming, plateauzolen en een kekke bril. Ze heeft een wijnstudie gedaan en leert nu de kneepjes van het vak van haar vader.

Die hipstertrekjes zien we ook terug in de wijnen. Hier wordt niet alleen naar de AOC-regeltjes gekeken, ze doen ook wat ze zelf willen. Neem de Scarabée, een Vin de France van riesling, muscat, gewurztraminer, marsanne, roussanne en grenache blanc. Een mix van noordelijke en zuidelijke druiven. Kan gewoon. Natuurlijk worden er ook klassiekers gemaakt – en nog wel van hele oude wijnstokken. De gemiddelde leeftijd van de grenache-stokken ligt tussen de 40 en 50 jaar, waarbij de topcuvée Rasteau Heritage 1924 afkomstig is van 94-jarige wijnstokken. Gelukkig mochten we die ook proeven: amazeballs. Veel alcohol (15,5%) maar ik vond dat niet storend.

Dag 2 

Domaine de Trévallon, Saint-Étienne-du-Grès

In het noorden van de Alpilles, dichtbij het stadje Saint-Rémy de Provence, ligt Domaine de Trévallon. Een van de mooiste wijnhuizen van de streek, die ook nog eens een van de mooiste (of misschien wel de mooiste) wijnen maakt. Het leuke is dat ze dat doen zonder poespas of aanstellerij. In 1973 richtte Eloi Durrbach het domein op met als doel een wijn te maken op een zo natuurlijk mogelijke manier.

Hij plantte vijftien hectare met cabernet sauvignon en syrah. Die eerste mag niet volgens de regels van de Provence, maar – en zo vertelt Ostriane, de dochter van Eloi: “Cabernet sauvignon was hier eigenlijk eerder dan in Bordeaux“. Logisch, want het is een laatrijpende druif. Voordat de phylloxera-epidemie uitbrak, was hier volop cabernet sauvignon te vinden. “Hier wordt hij altijd rijp, in Bordeaux moet je dat nog maar afwachten.” De wijnen van Domaine de Trévallon zijn dus ‘slechts’ Vins de France. Maar dan wel Vins de France van de bovenste plank. Man oh man, wat een bijzondere wijnen.

Fun Fact #1: Domaine de Trévallon werkt al sinds de oprichting biologisch. Ze hebben het certificaat, maar vinden het niet nodig om het op de fles te vermelden.

Château d’Aqueria, Tavel

Een bezoek aan Zuid-Frankrijk kan natuurlijk niet zonder een bezoek aan Tavel. Tavel ken ik van de donkere rosés, maar wie wist dat het in 1936 samen met Saint-Emilion en Chateauneuf-du-Pape de eerste AOC toegewezen kreeg? Het wijnhuis is sinds 1919 in handen van de familie Olivier. We worden rondgeleid door Rafael, de vierde generatie. Hij vertelt over de geschiedenis van het chateau, terwijl we uitkijken over de wijngaarden van Tavel. In totaal bezit Château d’Aqueria honderd hectare, waarvan ongeveer zeventig zijn aangeplant met wijnstokken. Big business.

Het grootste gedeelte is aangeplant met grenache, de druif van de streek. Verder zijn het de bekende spelers van het zuiden van Frankrijk: clairette, bourboulenc, picpoul, mourvèdre, syrah, carignan en cinsault. Dat zijn bijna alle druiven die toegestaan zijn in AC Tavel. Er is nog één druivenras die volgens de regels ook gebruikt mag worden en dat is calitor. Ooit van gehoord? Ik niet. Deze druif is hier zo goed als verdwenen.

In de kelder krijgen we een uitgebreide uitleg over het wijn maken. Hoe de rosé aan die donkere kleur komt? Dat komt door de maceration, ofwel schilweking. Dat gebeurt niet in de Provence (vandaar die lichte kleur van de rosés aldaar), maar wel in Tavel. Tavel geldt alleen voor rosé. Ze maken ook wit en rode wijnen onder de noemers AC Lirac en AC Cotes du Rhône.

Dag 3

Domaine d’Aupilhac, Montpeyroux

Een stukje verder, richting Montpellier, ligt Domaine d’Aupilhac. We kregen de tip om hier even langs te gaan van Romana Erschensperger (MW). Bij Domaine d’Aupilhac kregen we een mini-les biodynamie. Op dat moment had ik mijn WSET4 viti & vini examen nog niet gehad, dus enorm leerzaam.

Biodynamie is in feite te vergelijken met homeopathie. Alles draait om voorkomen in plaats van genezen. Het land wordt bewerkt, niet met het doel om (meer) te produceren, maar juist om het land te versterken. “Het is een vriendschap met de natuur”, aldus Désiree Fadat, die samen met haar man Silvain het wijnhuis runt.

Eerst zien, dan geloven, dus besloten ze een test te doen met een chemisch bewerkte wijngaard. Het stuk werd in tweeën gesplitst en de ene helft werd biologisch bewerkt, het andere stuk biodynamisch. De grond was ziek. Er was drie jaar voor nodig om die chemicaliën die er door de jaren heen waren gebruikt uit te halen. In het vierde jaar was het opgeschoond. Het verschil zat ‘m in het bodemleven. Op het biodynamische stuk verschenen meer bloemen en kwamen er wormen in de grond. Wormen geven de grond lucht. In de biodynamische wijnbouw wordt met mest gevulde koeienhoorns gewerkt – dat brengt leven in de brouwerij. Het brengt de bodem weer tot leven en dat zagen ze voor hun ogen gebeuren. Mooi, toch?

De vraag welke wijn dan beter is, biologisch of biodynamisch, kan ze niet beantwoorden. Het is allebei prima. Ze werken al sinds 2006 zonder pesticiden en het verschil met die wijnen is duidelijker. Ze omschrijft het als ‘ja, lekker’ tegenover ‘wow, dit is te gek’. “En“, voegt ze er aan toe “een wijn die mij echt raakt is er één die imperfect is”. Er zijn wijnen die gemaakt worden door wijnmakers en wijnen die gemaakt worden door wijnboeren. Desiree en haar man gaan elke dag de wijngaarden in, proeven de druiven en maken de wijn.

La Pèira, Saint-André-de-Sangonis

Het is een aaneenschakeling van indrukken. Nu rijden we het terrein op van La Peira. Hier werd het me pas duidelijk hoeveel er te ontdekken is in de Languedoc. Eerlijk is eerlijk, ik dacht altijd dat het toch een beetje de regio van de bulkwijn was – prima bulkwijn, maar wel bulkwijn. Maar er is meer.

Neem La Pèira. Of beter gezegd, neem de cru Terrasses du Larzac. Gegarandeerd succes met namen als La Pèira, La Grange des Pères en Mas Julien (en feitelijk ook Mas de Daumas Gassac, maar zij gebruiken druiven die niet zijn toegestaan). La Pèira is opgericht door Rob Dougan, een bekende Australische muzikant. Zelf staat hij niet in de wijngaard of achter de vaten, maar woont hij in London. De boel wordt draaiende gehouden door Audrey Bonnet–Koenig. Ze maakt de wijn, maar regelt ook het reilen en zeilen in de wijngaard en leidt ons rond. Ze maakt lange dagen, maar je kan zien dat ze van de wijnen en haar werk houdt.

We proeven alle wijnen waaronder de topcuvée – La Pèira. Waanzinnig goed. Het is een wijn waar je eventjes stil van wordt. Ik durf er bijna niet over te schrijven, omdat je zo’n wijn dan bijna altijd te kort doet. Het is een mix van kruidigheid (munt, drop en pure – hele pure chocolade) met een overlading aan donker fruit. Wauw.

Dag 4

Mas de Daumas Gassac, Aniane

Denk je dat je het zuiden net een beetje begint te begrijpen, stappen we binnen bij Mas de Daumas Gassac. De ouders van de huidige eigenaren (drie broers) zijn de oprichters van dit bijzondere wijnhuis in de Languedoc. Het lijkt een ingewikkelde naam, maar het valt wel mee: Mas betekent huis, Daumas is de naam van de familie van wie ze het huis hebben gekocht en Gassac is de naam van de rivier en de vallei waar ze zich bevinden.

Daumas Gassac maakt prachtige wijnen, maar doen dat op geheel eigen wijze. Ze kijken niet naar regeltjes of AOC-wetgeving. Alles gaat anders, ik val van verbazing in verbazing. Zo wordt er gesproken over neherleschol. Een druif uit Israel, die enorme trossen produceert. Hoe komen al die druivenrassen zo bij elkaar? De gemene deler is de oprichter. Hij wilde eigenlijk al zijn favorieten bij elkaar planten. Hij hield van Bordeaux (cabernet sauvignon), Bourgogne (chardonnay), Vouvray (chenin blanc). Kwam in Israel bovengenoemde superdruif tegen en nam uit Spanje albarino mee.

Het is niet zo dat ze alles zomaar hun gang laten gaan. Alles wordt grondig geanalyseerd en bestudeerd. Voor de rode wijn blijft cabernet sauvignon het dominantste ras, maar kan de verdere samenstelling per jaar verschillen. Zowel de wit als de rode wijn krijgen jaarlijks hoge waarderingen en tikken zo’n beetje de cultwijn status aan. De witte wijn staat er om bekend goed te kunnen ouderen (ik heb een paar flessen gekocht, dus ik hou je op de hoogte).

Halverwege onze proefsessie verschijnt Samuel Guibert, een van de zonen van de oprichter, mede-eigenaar en wijnmaker van Mas de Daumas Gassac. Maakt nog even een praatje en vertelt over de familiegeschiedenis.

Lang nagenieten…

Eerder ging ik naar de Champagne op reis. Deze reizen zijn een droom. Mooie wijnhuizen met goede rondleidingen waar je ook écht iets leert. Meestal worden we rondgeleid door de eigenaar of wijnmaker zelf, dus je kan ook nog eens alles vragen wat je wilt weten. Een enorme aanrader! Nu ik de foto’s weer zie, geniet ik nog na van de reis. Natuurlijk volgen er nog nieuwe ”binnenkijken bij” blogs het komende jaar, waarin ik wat gedetailleerder in ga op de wijnhuizen.

• Binnenkijken bij Beaucastel
• Binnenkijken bij La Peira
• Binnenkijken bij Trévallon

Frankrijk Languedoc-Roussillon rhone