Vin jaune, ofwel ‘gele wijn’ als je het letterlijk vertaald, komt uit de Jura, het gebied in het oosten van Frankrijk tegen Zwitserland aan. De regio waar niemand over praat. Hetzelfde geldt voor de wijn.

Of toch niet? Ik verkeerde lange tijd gewoon niet in de juiste kringen voor de Jura. Fanatieke wandelaars raken bijvoorbeeld niet uitgepraat over dit gebied. Net als sommeliers. Vin jaune is something else. De manier waarop het wordt gemaakt is bijzonder en lijkt op die van sherry (ook zo’n wijn die óf je oma óf een sommelier adoreert, maar de mensheid daartussen vindt het niet te drinken).

Savagnin, de druif van vin jaune

Vin Jaune wordt gemaakt van savagnin-druiven, niet te verwarren met sauvignon blanc. Dit druivenras komt vooral voor in de Jura – ik heb ze nog nooit ergens anders gezien. Savagnin heeft een hoge zuurgraad, die op verschillende manieren getemperd wordt in vin jaune.

Allereerst blijven de druiven lang aan de stok hangen. De beste druiven komen van de blauwe of grijze mergelgronden op de steile hellingen die op het zuiden gericht zijn. Zo pakken de druiven de meeste zonuren en maken ze veel suikers aan. Dat is nodig als tegenhanger van de zuurgraad. Aangezien de druiven pas in oktober worden geoogst, is de kans op rot groot. In het gunstige geval komt botrytis om de hoek kijken. Een beetje edele rotting draagt bij aan de complexiteit van vin jaune en vindt de wijnboer meestal geen probleem. Het wordt wél een probleem als de rotting doorslaat naar grijze rot en de druiven waardeloos worden.

De kelder in

Na de oogst gaat het werk verder in de kelder. Om de zuren zachter te maken ondergaat de wijn een lange rijping. Dat begint in RVS tanks. De alcoholische en malolactische gisting vindt plaats, een proces dat het harde appelzuur omzet in zachter melkzuur. Vervolgens wordt de wijn opgeslagen in gebruikte, houten vaten. De rijping is bedoeld voor oxidatie, niet om houtaroma’s af te geven aan de wijn.

Deze eikenhouten vaten worden niet helemaal gevuld. Er blijft dus een beetje ruimte over boven in het vat. Hierop vormt zich na verloop van tijd een laag met gist, een soort dekentje bovenop de wijn. Dat noemen we de ‘voile’ en is vergelijkbaar met het laagje ‘flor’ wat we kennen van sherry. Het dient eigenlijk als beschermlaagje voor de wijn. Zo kan er geen zuurstof meer bij en dus kan het niet meer bederven. Tegelijkertijd zorgt dit dekentje ook voor allerlei bijzondere geuren en smaken. Vin jaune blijft zes jaar en drie maanden op vat rijpen.

Doordat hout ademt en het vat niet wordt bijgevuld, verliest de wijnmaker een aanzienlijk deel van de wijn gedurende de rijpingsperiode. Bijna eenderde van de wijn gaat verloren. Van elke liter wijn blijft er zo’n 0,62 liter over na zes jaar. Laat dat nou net de maat zijn van de flessen in de Jura.

Wie mij volgt op insta, weet dat ik sinds kort een nieuw favoriet wijnboek heb: Wine Grapes van o.a. Jancis Robinson. Hierin staan meer dan 1300 druivenrassen beschreven. Ook staat er in dat savagnin een van de ‘oerdruiven’ is uit de geschiedenis van de wijnwereld. Sta me toe even twee feitjes op de dreunen:

Jura Wine

Een boek dat de mysterie van de Jura ontrafelt: de mensen, de cultuur, de geschiedenis, het terroir en de wijnen, plus leuke lokale gerechten en reistips. In dit boek Jura Wine worden meer dan 90 producenten beschreven. Als je op reis gaat naar deze streek of grote fan bent van de wijnen, is dit een must-have!

Bekijk in De Fanshop >

Hoe smaakt dat dan?

• Savagnin is één van de ouders van chenin blanc, sauvignon blanc, gruner veltliner en trousseau.
• Savagnin is één van de grootouders van cabernet sauvignon, wat een nakomeling is van sauvignon blanc (true story).

Het is strakdroog met een intense notengeur. Schilletjes van peer en grapefruit. Het heeft iets romigs in de mond, maar dan wel gecombineerd een fikse zuurgraad en net als sherry heeft vin jaune een ziltig randje.

Dat is dus wel even something else. Anders dan al het andere. Het doet me denken aan sherry (Experts vinden overigens van niet, maar ja, dat zijn experts.). Hoe dan ook, het is een wijn die je moet leren drinken. Ik kan me vergissen, maar dit is geen wijn voor beginners.

Voor je de eerste, beste fles uit het schap pakt en opent, heb geduld. Vin jaune wordt beter door flesrijping. Wacht zeker tien jaar met openen (of koop een oudere fles). Proost.

In 1994 is er een vin jaune uit 1774 geproefd. Hij was nog in perfecte staat en de proevers – 24 experts – adviseerden zelfs de wijn nog 100 jaar te bewaren. Mocht je dit interessant vinden, er zijn nog een paar flessen in omloop. Check veilinghuis Christie’s.

Meer over vin jaune:

• Vin jaune – Wijnkronieken
• 3 wines that change the way you think about wine – Winefolly
• Vin Jaune, France’s yellow wine – Restaurant Mosaic

Jura