Nu in het glas: Penfolds Grange (en meer van het iconische huis)

Het zal je maar gebeuren: Grange proeven op dinsdagmiddag. Soms zijn de overgangen in mijn leven groot. Het ene moment kar ik als een bezetene door Rotterdam met een mandje vol wijnposters – het volgende moment stap ik als een diva The Harbour Club binnen om dé icoonwijn van Australië te proeven. De leven.

Dé icoon van Australie

Penfolds is opgericht in 1844 toen het echtpaar – Christopher en Mary Rawson Penfold – naar Australië emigreerde. Dat moet destijds een grote stap zijn geweest, want het vliegtuig moest nog uitgevonden worden. Meneer Penfolds was huisarts en geïntrigeerd door de medicinale werking van wijn, dus besloot een huisartsenpraktijk annex wijnhuis in Australië te beginnen. Terwijl meneer Penfolds patiënten ontving, bekommerde mevrouw zich over de wijnen.

In 1870 overleed Christopher Penfold, maar Mary zette door en tegen de tijd dat ze met pensioen ging in 1884, produceerde het bedrijf een derde van de Zuid-Australische wijn. Lekker bezig, wel. Twintig jaar later (Mary was inmiddels overleden, maar Penfolds bleef in handen van haar kinderen) was Penfolds het grootste wijnhuis van Australië.

Een man met een doel

Weer wat later klopte Max Schubert aan, een twintiger met grote ambities. Hij wilde de beste wijn van Australië maken en Penfolds leek ‘m een goede plek om de kneepjes van het vak te leren. In 1948 werd hij hoofdwijnmaker en mocht hij op business trip naar Europa om de productie van sherry en port van dichtbij te bekijken. Mind you: versterkte was nog steeds het ding in Australië. Maar natuurlijk kan je Europa niet verlaten zonder een bezoek aan Frankrijk.

Schubert vond die droge, houtgelagerde wijnen van de Rhône en Bordeaux prachtig en kon niet wachten die nieuwe technieken toe te passen in Adelaide. Hij wilde zelf een wijn maken die zich kon meten met de grote namen uit de Oude Wereld. Hij koos de beste shiraz-druiven uit en maakte een wijn in Franse stijl in 1951.

Grange Hermitage was geboren.

Hermitage verwijst naar de Franse AOC in Noord-Rhône, die bekend staat om haar cépagewijnen van syrah. In Australië werd Hermitage vaker gebruikt als synoniem voor syrah / shiraz. Tot 1989 werd Hermitage ook op het etiket vermeld.

Wat een sprookje

Het klinkt als een sprookje, maar dat was het niet. Max Schubert stuitte op wat strubbelingen, de directie was het niet helemaal eens met zijn masterplan. Tja, wat moet je immers met een droge wijn die je pas na jaren flesrijping kunt drinken als het hele land aan de versterkte wijn zit? De directie dwong Schubert te stoppen met de productie.

Schubert voelde daar niets voor en ging in het geheim verder. Rumour has it, dat een groepje Britten de kelders bezochten, een slok Grange kregen en zo overdonderd waren dat deze stijl van wijn ook buiten Europa bestond. Waar of niet, de directie draaide bij en gaf Schubert groen licht om verder te gaan met de productie van Grange (dat hij nooit was gestopt, zagen ze maar even through the fingers).

En toen begon de hysterie. De wijnpers kreeg er lucht van en bejubelde de wijnen. Het regende medailles en dat doet het tot op de dag van vandaag nog steeds. De 1955 staat inmiddels vermeld als nationaal erfgoed.

In dezelfde periode maakte Schubert nog een andere wijn, St Henri, een shiraz waarin het rijpe, sappige fruit domineert. Geen nieuw hout zoals bij Grange, dus maximale fruitconcentratie. Qua prijs liepen de twee wijnen gelijk op totdat Grange in 1995 door Wine Spectator werd uitgeroepen tot Wine of the Year.

Proefnotities

Yattarna 2012
Wow, deze chardonnay. Een en al liefde. Ik vraag me af hoe dit wordt beoordeeld naast top-bourgognes. De geur van beurre noisette komt je tegemoet samen met toast, lemon curd, rijpe gele appel en citroenschil.

Grange 2014, Grange 2015 en St Henri 2015
Het klapstuk van de middag: Grange proeven! En zelfs twee jaargangen. Mooi om het verschil te ervaren. Als ik echt moet kiezen, gaat mijn voorkeur uit naar 2014 maar het ontloopt elkaar niet veel (vond ik). Grange 2014 was net iets intenser, de alcohol was beter geïntegreerd. Het was meer een geheel en had een mooie kruidigheid: munt, equalyptus, maar ook: chocolade, viooltjes, toast, vanille, bramen en zwarte bessen. In 2015 ervoer ik minder kruidigheid en iets meer alcohol, maar misschien dat dat na een jaar ook weer heel anders is. Beide wijnen hebben een ongekend lange afdronk.

Het grootste verschil tussen Grange en St Henri zit ‘m in het houtgebruik. Grange rijpt in nieuw, Amerikaans eikenhout wat veel smaak af geeft. St Henri in gebruikte, grote foeders die juist geen smaak meer af geven en uitsluitend een oxidatieve werking hebben. Ook interessant: een deel van het fruit voor St Henri komt (tegenwoordig?) uit Adelaide Hills, een van de koelere gebieden van Australië.

Ik proefde Grange ’14, ’15 en St Henri ’15 naast elkaar. De meeste mensen kiezen St Henri, omdat ie nu het meest toegankelijk is. Het hout in Grange moet meer integreren, maar hallo – het blijft een episch glas. “Geef ze twintig jaar en je haalt ze niet meer uit elkaar”, zei Jamie de brand ambassador van Penfolds. Dan is het hout in Grange eruit en hebben de tertiaire tonen het overgenomen. Hetzelfde gebeurt in de St Henri maar dan zonder houtinvloeden, dus je houdt uiteindelijk hetzelfde over. Bijster interessant.

The Great Grandfather 30 years tawny
Het begon allemaal met versterkte wijn in Australie en gelukkig voor ons maakt Penfolds dat nog steeds, want één keer ruiken en je verliest jezelf. Speculaas, vanille, chocolade, dadels, rozijnen, vijgen. Het houdt niet op en de afdronk blijft maar duren. En dan krijgen we er ook nog zo’n overheerlijk dessert bij. Wat een geluk.

Kun je je een betere invulling van de dinsdagmiddag voorstellen? Ik niet. En terwijl ik weer naar de trein loop, proef ik de 30 years Tawny nog steeds en geniet ik na van deze epische middag.

Dank aan Fourcroy en @winerebelsharon voor de uitnodiging.