Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst sangiovese proefde, was mijn nieuwsgierigheid meteen gewekt. Toch kwam het er nooit van om het gebied waar deze superdruif vandaan komt te bezoeken. Dat zou me dit jaar niet meer gebeuren. Toscane, here I come!

Maar niet zonder dat ik een paar toffe bezoekjes aan wijnhuizen heb geregeld. Ik sprong een gat in de lucht toen ik hoorde dat ik bij Castello di Brolio op bezoek mocht komen – met grote dank aan importeur Vinites. Castello di Brolio is één van de oudste wijnhuizen van Italië, het grootste huis van Chianti én stond aan het begin van de geschiedenis van deze regio.

Barone Ricasoli

Castello di Brolio – letterlijk vertaald: het kasteel van Brolio – is sinds 1141 in handen van de familie Ricasoli, die het vandaag de dag nog steeds runt. Dat noem ik nog eens een familiebedrijf. Heel kneuterig is het overigens niet meer: ze produceren twee miljoen flessen per jaar.

Laten we even beginnen met het jaar 1872: dat was namelijk het jaar dat Bettino Ricasoli de ideale druivensamenstelling vond voor Chianti. Het recept bestond uit sangiovese voor het grootste deel; aangevuld met 30% witte druivenrassen (trebbiano en malvasia). Dat was zo top dat honderd jaar later het Chianti Consortium dit bijna identiek overnam als productierichtlijn, toen Chianti overging naar een DOC-status.

In de jaren daarna is het recept nog een paar keer gewijzigd, zijn er begrenzingen aan het Chianti-gebied gegeven en zijn er heel veel boertjes die Chianti-achtige wijn maken maar dat niet meer op de fles zetten. Kortom, als je nog iets van Chianti wilt snappen, moet je je er eventjes in verdiepen. Hierover later meer.

Op bezoek bij Castello di Brolio

Eerst ga ik terug naar het begin van de geschiedenis. Na een uurtje rijden kom ik aan bij Castello di Brolio en val gelijk met mijn neus in de boter. ‘Tot hoe laat ben je hier?’ Drie uur? Oh, lunch je dan gezellig mee.’

Italiaanse gastvrijheid, we zouden er een voorbeeld aan moeten nemen. Mijn gids Elizabeth, al meer dan twintig jaar werkzaam voor Barone Ricasoli, neemt me mee naar de wijngaarden, waar de merlot net wordt geoogst. Het was een warm jaar, dus ze zijn alvast begonnen. Over twee weken wordt ook sangiovese geplukt.

Het is alsof de WSET-3 cursus als een film voor mijn ogen wordt afgespeeld. Nog niet eerder keek ik echt bewust naar een wijngaard. Meer van ‘oh mooi, kijk eens hoe lekker die druiven erbij hangen’. Nu keek ik tot mijn eigen verbazing met andere ogen naar dit tafereel. Ik herkende de single cordon methode! Say what? Dat is een manier van snoeien. De stokken staan dan in een rechte lijn, wat het plukken vergemakkelijkt. Mooi, toch?

We lopen door naar de kelders, waar een deel van de oogst al wordt verwerkt. Eerst worden de druiven ontsteelt en gekneusd. Via slangen en zwaartekracht worden ze naar de tanks getransporteerd, waar de alcoholische gisting plaatsvindt. Die tanks zijn ook niet meer wat ze geweest zijn. Hartstikke high-tech. Alles kan worden gecontroleerd. Hier dient de volgende term zich aan: pushing down the cap. 

Een paar keer per dag duwt een RVS plaat de ‘hoed’ naar beneden. Wat een wijntaal, he. De hoed is eigenlijk een verzamelnaam voor alle schilletjes die boven komen drijven. Als bijproduct van de alcoholische gisting ontstaat er koolzuurgas, dit duwt de hoed naar boven. De wijnmaker moet de schilletjes af en toe mengen met het sap, omdat hier natuurlijk de meeste aroma’s en tannines in zitten.

Een andere methode hiervoor is pumping over – overpompen dus – door het sap weer over de hoed te laten lopen. Dat is een iets subtielere manier dan de hoed naar beneden drukken. Het zijn keuzes die de wijnmaker moet maken. Kies ik voor een subtiel tikje of moet ik er alles uithalen wat er in zit? Het kan ook een combinatie van beide zijn.

Dan verschijnen er opeens twee mannen in laboratoriumjasjes op de vloer. Ze zijn net met hun proefrondje bezig. Jawel, elke ochtend controleren zij elke tank op zuren, smaak, suikergehalte en alcohol. Lucky me, ik mag vandaag meedoen! We proeven de most uit drie verschillende tanks; elk een stukje verder in de alcoholische gisting. Heerlijk zoet, vooral de eerste, waar de gisting net is begonnen, is net bramenmarmelade. Dat belooft wat.

Na de gisting en de malolactische gisting gaat de wijn naar het rusthuis: de rijpingskelder. Gaan we niet aan lopen sjouwen; dat gaat handig via dit buizensysteem. Nu wist ik niet zeker wat ik moest verwachten van een wijnkelder van het grootste Chianti-huis, maar dit…

…. had ik zeker niet verwacht. Zo groot. Er staan hier honderden vaten opgeslagen. Hier rijpen de wijnen tot ze klaar zijn om te worden gebotteld. Dat duurt wel even. Een Chianti Classico moet minimaal 11 maanden rijpen, maar vaak gebeurt dit langer. De Gran Selezione (het vlaggenschip) van Castello di Brolio rijpt zelfs 21 maanden op Frans eikenhout.

En dan nu: proeven!

Mijn hoofd begint over te lopen van al deze informatie. Gelukkig gaan we proeven.

Torricella 2015, IGT Toscana

Tot 2009 bestond de Torricella alleen uit chardonnay, maar tegenwoordig wordt er een drupje (15%) sauvignon blanc aan toegevoegd. De chardonnay heeft zeven maanden op houtgerijpt en knapt eigenlijk best wel op van zo’n frisse wind.

Brolio 2014, DOCG Chianti Classico

Deze Chianti Classico bestaat uit 80% sangiovese, 15% merlot en 5% cab-sauv. Zachte tannines, kruiden en fruitig. Dit en pasta pomodori. Say no more.

Colledilà 2013, DOCG Chianti Classico Gran Selezione

Gran Selezione, een nieuwe term in de Chianti-wereld, maar komt op hetzelfde neer als ‘cru’ in het Frans. Het gaat om één wijngaard, Colledilà. Door het specifieke terroir van voornamelijk kalksteen besloot Ricasoli een single vineyard sangiovese van te maken. Te gek met steak. Krachtig, maar zachte tannines met geuren van bloemen, chocolade en kersen.

Castello di Brolio 2013, DOCG Chianti Classico Gran Selezione

Hatsiekiedee, het paradepaardje van de club en ik snap wel waarom. Dit is waarom ik sangiovese LOVE. Het is alsof je Toscane vangt in een glas. Balsamico, kruiden, kersen, tabak. De wijn rijpt 18-21 maanden op eikenhout en 18 maanden in de fles, alvorens deze op de markt komt. Go get ’em.

Casalferro 2013, IGT Toscana

Casalferro heeft in ieder geval al 10 punten binnen voor het etiket. Laat je niet misleiden door IGT Toscane. De wijnmakers willen soms ook even wat anders en kiezen voor 100% merlot. Gaat hartstikke lekker, maar mag niet van de DOC(G). Dan maar IGT Toscana op de fles. Rijpt ook 18-21 maanden op eikenhout en 18 op fles. Het is zoals merlot is: elegant, vrouwelijk en rond. Maar wel met een snufje balsamico. Leuk om eens te proberen naar een Franse merlot.

Sangiovese, ti amo

Het is niet de eerste keer dat ik ingepakt word door sangiovese. Het gebeurde al eerder, maar ja, ik was nieuw in de wijnwereld en er was nog zoveel te ontdekken. Bij Restaurant Lux herinnerde de wijnwereld me er weer even aan dat ik deze te gekke druif toch echt niet moest vergeten. Na deze reis doe ik dat nooit meer. Sangiovese, ti amo ❤

Vijf dagen crosste ik in m’n uppie door Toscane op zoek naar wijnverhalen. Van Firenze tot Bolgheri. Het hing al een beetje in de lucht, maar nu weet ik het zeker: sangiovese is van de blauwe druiven mijn lievelingsdruif*. Het is een statement, maar, there I said it. 

Like what you read?

Volg me dan op Instagram of Facebook en blijf op de hoogte van mijn avonturen en nieuwe artikelen. Le Club des Vins stuurt elke maand een nieuwsbrief uit, genaamd wijnvertier in je inbox. Lid worden?

Ik vind het ook TE GEK als je een reactie achterlaat hieronder ❤

*Benieuwd naar mijn favoriete witte druivenras? Check dit artikel.

Italië toscane