JJ & de obsessie van de sommelier: Salta

JJ & de obsessie van de sommelier: Salta

In de wereld van wijn raak je dus echt nooit uitgeleerd. Elke keer loop je weer tegen iets nieuws aan waarvan je denkt: hoe kan dit, waarom smaakt dit zo en hoe is het tot stand gekomen? Ik noem het ook wel de obsessie van de sommelier. En mijn obsessie, in dit geval, is Salta. Onderweg van werk naar huis luisterde ik er een podcast over en was meteen verkocht. Hier moet ik meer over weten. Nu ben ik iemand die dan denkt: “hier moet ik wat mee” en op de een of andere manier loop ik dan vaak mensen tegen het lijf die hier iets van af weten, of in dit geval zelfs importeren. Dus binnen een week had ik wijnen uit Salta geproefd en letterlijk de smaak te pakken.

Lesje topografie

Waar ligt dit en welke druiven komen er vandaan, maar nog belangrijker: wat voor wijn wordt er gemaakt? Ik zet in de blog graag alle facts voor jou op een rij zodat je na het lezen meteen naar de eerste beste wijnwinkel rent om deze fenomenale wijnen te gaan kopen.

Salta is een wijngebied in de meest noordelijke provincie van Argentinië. Laat Argentinië nou net het land van de druif malbec zijn. Het bijzondere is dat Salta eigenlijk totaal ongeschikt is voor wijnbouw! Hoe kunnen hier dan toch druiven groeien?

Salta, de vierde groots producerende wijnprovincie van Argentinië met bijna 3000 hectare aan wijngaarden, heeft een woestijnklimaat en het is er hartstikke droog. Er valt ongeveer 250 millimeter regen per jaar en dat is dus bar weinig. Ter vergelijk: in Nederland valt er gemiddeld 847 mm.

Irrigatie is dus noodzakelijk, maar ook al zou je dit doen dan is het op de laagvlaktes nog te warm. De oplossing zit in de hoogste. Salta heeft namelijk de hoogste commerciële wijngaarden ter wereld waarvan de Altura Maxima de hoogste is met een indrukwekkende 3111 meter hoogte.  En dat is dus wat mij betreft wel een applaus waard.

Het hoger op zoeken

Stel je voor: je gaat op wintersport dan moet je jezelf altijd goed insmeren tegen de zon. Waarom? Hoe hoger, hoe intenser de UV-straling afhankelijk van de dikte van de ozonlaag. Teveel UV-straling veroorzaakt verbranding. Wij als mensen smeren ons dus in, druiven kunnen dit dus niet, maar hebben een andere manier gevonden.

Uit onderzoek blijkt dat de druiven daar over tijd geëvolueerd zijn om zichzelf te beschermen tegen de negatieve ‘’stress’’ effecten van de UV straling. Ze hebben een dikkere schil en een natuurlijke ‘’zonnebrand’’ in de schil van de druif, om precies te zijn in de cellaag van de schil van de druif.

Wat doet dat met de smaak?

Voor de smaak betekent dat het volgende. De druif past zich aan, heeft een dikkere schil, dus meer fenolische stoffen (smaakstoffen). De wijnen krijgen dus meer kleur, geur, concentraat en tannines door die dikkere schil.

Malbec uit Salta staat bekend om zijn dieppaarse kleur in het glas. Juist die intensiteit van de wijnen spreekt mij zo aan. Bovendien is er nog een groot voordeel van de hoogte, dat is het grote temperatuurverschil tussen dag en nacht. Door de intense korte maar hete dagen en de koele nachten hebben de wijnen uit Salta ook nog eens fantastische zuren die balans maar zeker ook bewaarpotentieel creëren.

salta malbec

Bodega Colomé

Voor deze blog (en podcast) proefde ik de wijnen van Bodega Colomé, opgericht in 1831. Tegenwoordig wordt het bestierd door Donald Hess, die verliefd raakte op Argentinië en het tegenwoordig als zijn tweede huis ziet naast de Verenigde Staten.

Inmiddels heeft bodega Colomé een indrukwekkende aanplant van bijna 140 hectare aan wijngaarden in Salta. De hoogte van de wijngaarden maakt deze bodega uniek ten opzichte van alle anderen in de wereld. Om dit in perspectief te plaatsen werken ze met 4 wijngaarden:

  • La Brava – 1,700 meter hoogte
  • Colomé – 2,300 meter hoogte
  • El Arenal – 2,600 meter hoogte
  • Altura Maxima – 3,111 meter hoogte en de hoogste commerciële wijngaard ter wereld

Ze verbouwen inmiddels een scala aan druivenrassen zoals malbec, cabernet  sauvignon, tannat, petit verdot, syrah, bonarda, pinot noir, sauvignon blanc en torrontés. Voor de blog proeven we drie druivenrassen, dat waren:

  • Torrontés die wezenlijk in stijl verschilt ten opzichte van dezelfde druif uit Mendoza
  • Bonarda, een onderschatte druif die altijd voornamelijk verantwoordelijk geweest voor de binnenlandse consumptie
  • Malbec, de trots van Argentinië

Torrontés

Torrontés is de witte trots van Argentinië en is een kruising tussen Muscat de Alexandrië x Criolla Chica. Het druivenras produceert aromatische en florale wijnen. Ik proef de Torrontés van Colomé van de La Brava wijngaard. Gul in de neus met lychee, mango en een hele fruitschaal met lekker verfrissend tropisch fruit.

Typisch Salta zijn de iets hogere zuren van torrontés, duidelijk hoger dan Mendoza. Laat nou net die zuren de wijn een boost geven met een extra verfrissende kick in de afdronk. Nog beter is dat torrontés vaak maar een prikkie kost en over het algemeen van goede kwaliteit zijn als je naar iets verfrissends (en bloemigs) op zoekt ben. Een absolute dorstlesser!

Bonarda

Bonarda is na Malbec de meest aangeplante druif van Argentinië. Het werd jarenlang voornamelijk gebruikt voor het maken van wijnen voor binnenlandse consumptie, maar de druif begint nu langzaamaan uit de schaduw van malbec te kruipen.

De Bonarda van Colomé komt van wijngaarden van 1,700 meter hoogte en heeft in de neus rode besjes, bramen, wat rode kersen tonen en met name in de afdronk iets droppigs, bijna laurier met zachte, sappige tannine en een klein fijn zuurtje. Een wijn voor elke dag, maar dan wel net even wat specialer. Maar ja: het leven is sowieso te kort om slechte wijn te drinken toch?

Malbec

En dan Malbec, ik moet eerlijk toegeven dat tot een paar weken geleden Malbec eigenlijk nooit echt mijn druif was. Altijd wel een aangenaam glas, wat houtlagering mooi in zijn fruit en niet te complex.

Nou, ik ben inmiddels volledig overstag! De stijl uit Salta is intens en complex te noemen – op zijn zachts gezegd. Meer kleur (dieppaars!) en concentratie. Ik heb alle wijngaarden apart naast elkaar geproefd en ik kan je vertellen: WOW, te gek!

Ik zal de meest interessante beschrijven voor je. Altura Maxima van 3,111 meter hoogte. Een powerhouse in je glas. Malbec met een waanzinnige concentratie. Een grote wijn is namelijk al goed wanneer deze jong is en dat is hier het geval. De wijn is intens in zijn zwarte fruit, maar heeft ook zwarte peper, drop en wat pure chocolade. Geweldige zuren met een zijdezachte afdronk. Malbec zoals je hem waarschijnlijk niet weer zal drinken. Malbec van wereldklasse!

Genoeg gepraat

Ja, Salta produceert wijnen die intenser en geconcentreerder zijn dan je gewend bent, maar juist dit maakt het gebied uniek. Nergens ter wereld vind je wijngaarden op deze hoogte en dat maakt het dat we hier de aankomende jaren nog meer van gaan horen. Niet alleen omdat het relatief nieuw is, maar ook omdat wijnboeren hun grenzen zullen moeten gaan verleggen door klimaatopwarming.

Fijn is ook dat je niet schrikbarend veel geld betaalt voor de wijnen. Prijs/kwaliteit is dik in orde!.

De wijnen van Colomé en Amalaya zijn in Nederland verkrijgbaar bij Ovino.

Kortom, weer een gebied voor op je bucket list.

Jan Jaap Altenburg heeft WSET4 op zak en was sommelier bij onder andere Bentinck in Amerongen en Maeve in Utrecht. In juni 2023 heeft zijn eigen wijnbar geopend: Wijnbar Vindict. Tussen de bedrijven door experimenteert hij er lustig op los. Zo heeft hij zelf (alcoholvrije) gin gemaakt, cider en (mousserende) wijn. De laatste aanwinst is de eigen blend van Wijngoed Wolf, te proeven in de bar. Niet gek, want hij is grote fan van Nederlandse wijn en heeft meegeholpen bij het samenstellen van het assortiment van Wijnwinkel BOB in Amsterdam.