Het moment dat ik dacht: hier moet ik meer van weten – was toen Cees van Casteren (MW) tijdens de WSET-3 cursus ons het verhaal vertelde over Penfolds en de Penfolds Grange. Jarenlang leefde ik in de veronderstelling dat Penfolds niets meer was dan die wijn van de Albert Heijn. Dom weet ik nu.

Terug naar 1844

Het begon allemaal in 1844 met Christopher Rawson Penfold, een Engelse dokter die samen met zijn vrouw Mary naar Australie emigreerde en daar zijn uit Frankrijk verkregen wijnstokken ging planten (true story). Ze begonnen aan de voet van de Mount Lofty Ranges, ongeveer 6,5 km van Adelaide, met 200 hectare wijngaard. Niet per se om de beroemdste wijn van Australië te maken, maar om een middel te vinden tegen bloedarmoede. Christopher geloofde erg in de medicinale werking van wijn.

Daar dacht De Volkskrant heel anders over afgelopen maand. Gelukkig krabbelden ze snel terug.

Naast een wijngaard opende Christopher ook een huisartsenpraktijk in Adelaide. Dat bleek een gouden zet. De vraag naar de wijn nam toe, als ook de reputatie van de huisartsenpraktijk. Het reilen en zeilen van het bedrijf lag op de schouders van Mary Penfold. Zij zorgde voor de oogst en nam de assemblage op zich. Doet me toch weer denken Who Runs the World? Veuve! Clicquot!

Net als de rest van Australië focuste Mary zich op versterkte wijnen, zoals port en sherry, maar voegde later ook riesling en claret toe aan het assortiment. In 1870 overleed Christopher Penfold, maar Mary zette door en tegen de tijd dat ze met pensioen ging in 1884, produceerde het bedrijf een derde van de Zuid-Australische wijn. Lekker bezig, wel. Twintig jaar later (Mary was inmiddels overleden, maar Penfolds bleef in handen van haar kinderen) was Penfolds het grootste wijnhuis van Australië.

De wijnmaker die geschiedenis schreef

Twee decennia later klopte Max Schubert aan. Een tiener die vastberaden was het te maken in de wijnwereld. In 1948 werd hij de eerste hoofdwijnmaker van Penfolds en naar Europa gestuurd om de productieprocessen van port en sherry van dichtbij te bekijken. Versterkte wijn was nog steeds het ding in Australië. Maar ja, als je dan in Europa bent, klop je logischerwijs ook even aan bij Bordeaux.  Schubert vond die droge, houtgelagerde wijnen prachtig en kon niet wachten die nieuwe technieken toe te passen in Adelaide. Hij wilde zelf een wijn maken die zich kon meten met de grote uit de Oude Wereld. Hij koos de beste shiraz-druiven uit en maakte eenzelfde soort wijn als Bordeaux in 1951, genaamd Grange Hermitage. 

Hermitage verwijst naar de Franse AOC in Noord-Rhône, die bekend staat om haar cépagewijnen van syrah. In Australië werd Hermitage vaker gebruikt als synoniem voor syrah / shiraz. Tot 1989 werd Hermitage ook op het etiket vermeld.

Saillant detail: de Penfolds Grange Hermitage 1951 ging een paar jaar geleden onder de hamer voor AU$50.000.

Vergis je niet, dit was behoorlijk experimenteel, omdat in die tijd bijna geen droge rode wijnen werden gedronken in Australië. Bovendien had überhaupt niemand hoge verwachtingen van Australische wijn. Toen Schubert het experiment presenteerde aan het hoofdkantoor, waren die not amused. Ze droegen hem op te stoppen met Grange. Schubert voelde daar niks voor (#yolo) en ging in het geheim verder met de productie en verstopte drie vintages (’57, ’58 en ’59) in de kelder. Gelukkig voor Penfolds, want… Rumour has it, dat een groepje Britten de kelders bezochten, een slok Grange kregen en zo overdonderd waren dat deze stijl van wijn ook buiten Europa bestond. Waar of niet, de directie draaide bij en gaf Schubert groen licht om verder te gaan met de productie van Grange (dat hij nooit was gestopt, zagen ze maar even door de vingers).

En toen begon de hysterie. De wijnpers kreeg er lucht van en bejubelde de wijnen. Het regende medailles en dat doet het tot op de dag van vandaag nog steeds. De 1955 staat inmiddels vermeld als nationaal erfgoed en heeft meer medailles gewonnen dan alle andere Grange-vintages (die er overigens ook allemaal mogen wezen).

Ook leuk: het terroir – o zo belangrijk in de Oude Wereld – maar niet bij Schubert. De druiven komen niet van één specifieke wijngaard. Schubert wilde de mooiste, rijpste druiven en koos die uit verschillende wijngaarden, waaronder Kalimna in Barossa Valley. Dat is vandaag de dag nog steeds de filosofie van Penfolds.

Penfolds. Je zou er een boek over schrijven (en dat deed Andrew Caillard MW).

• Foto’s – A year in the life of Grange. The Book
• Decanter.com – Wine Legend: Penfolds, Grange 1955, South Australia
• Decanter.com – Penfolds Grange 1951 sold for over $50,000
• Leoniemooijekind.nl – Penfolds: goddelijke Australische wijn
• Australian Dictionary of Biography: Penfold, Christopher Rawson

Barossa Valley