Vinho Verde betekent letterlijk groene wijn. Er liggen verschillende redenen aan ten grondslag. Jonge wijn, net geoogst, en daarom groen. Of misschien omdat de wijnen – die overigens in rood, wit en rosé op de markt verschijnen – meestal jong gedronken worden. Het kan. Maar de naam kan ook te maken hebben met de regio, de Minho-streek in het noorden van Portugal, waar het heel vaak regent en lekker groen ziet. Dat vinden wij de beste omschrijving, want vinho verde is écht meer dan alleen een groene wijn.

Van bacalhau naar bubbels

Het verhaal gaat dat de wijnen van Vinho Verde de eerste waren die werden geëxporteerd in de 16^e en 17^e eeuw. De wijnen werden voornamelijk naar Noord-Europa verscheept in dezelfde schepen die ook bacalhau vervoerden. Win-win voor deze Portugese specialiteit en uiteraard voor het transport van de wijn. Is die stokvis toch nog ergens goed voor geweest.

Vandaag de dag is Vinho Verde één van de grootste wijnstreken van Portugal. De Vinho Verde DOC beslaat 16.000 hectare en grenst onder andere met Rías Baixas in Spanje. De regio bestaat uit negio subgebieden waar we later dieper op ingaan. 

Vinho Verde staat bekend om zijn jonge, frisse en frivole wijnen met een geweldige prijs-kwaliteitverhouding en vaak een kleine typerende sprankeling. Die sprankeling heeft meestal te maken met het korte vergistingsproces en het vervolgens snel te bottelen, waardoor de wijn nog een beetje nagist in de fles en de koolzuur geen kant op kan en dus een klein bubbeltje geeft.

Een DOC in 1959

De ultieme bevestiging voor het gebied kwam met de DOC in 1959, een herkomstbenaming. Onder DOC Vinho Verde mag er wit, rood, rosé, brandy en mousserende wijn geproduceerd worden. Vinho Verde is dus (veel) meer dan alleen maar witte wijn.

Vroeger werd Vinho Verde voornamelijk als een gebied voor bulk gebruikt en was de kwaliteit niet bepaald geweldig. Dit veranderde met Portugal’s intrede tot de Europese Unie in 1986. Het bracht niet alleen stabiliteit in het land, maar ook kennis en nieuwe technologieën om betere wijn te maken. En uiteraard ook Europese subsidies. Dat Portugal van beuk en bulk de omschakeling heeft weten te maken naar zuivere en pure wijnen die een expressie zijn van het land, de mensen en de bodem, zien we terug in de totale aanplant van druiven in de periode van 1980 tot 2018. In een periode van ongeveer 30 jaar is het wijngaard areaal van 300.000 hectare afgenomen tot 190.000 hectare. En ligt de focus op het maken van kwalitatieve wijnen in plaats van veel nietszeggende, vaak dunne wijnen. 

Vinho Verde in cijfers

Vinho Verde bestaat uit negen subgebieden, Monção e Melgaço is de grootste met 65% van de aanplant. Dit is ook het gebied dat de grens deelt met Noord-Spanje. Het merendeel (85%) van de productie is bestemd voor witte wijn, gevolgd door 11,5% voor rosé en 3,5% voor rode wijnen. Vroeger bedroeg de aanplant in de Vinho Verde juist meer rood dan wit. En was de verhouding eigenlijk precies anders om. Het is pas sinds de laatste dertig jaar dat dit significant is veranderd.

Bron: Comercialização de Vinho Verde engarrafado por Sub-região – Janeiro a Dezembro 2021

Klimaat

De regio heeft een gematigd maritiem klimaat door de Atlantische Oceaan en verschillende rivieren. Meer landinwaarts en dus oostelijker komen er meer hoogteverschillen, het klimaat wordt continentaal en het is er (overdag) iets warmer. Er valt veel regen, gemiddeld zo’n 1500mm per jaar (ter vergelijk: in Nederland ligt dat tussen de 800-900 mm).

Graniet of niet?

De bodem bestaat voornamelijk uit graniet. De bodem is vaak rijk in kalium, één van de belangrijkste voedingstoffen voor een druivenstok, met zelfs een indirecte invloed op de uiteindelijke smaak. Bodems bestaande uit graniet zijn laag in voedingstoffen, en hebben een goede drainage – handig met zoveel regen. Langs de rivieren is de bodem voornamelijk alluviaal met zand en klei. 

Witte druivenrassen

• Azal: Dit is de druif met de hoogste zuren van allemaal. In de neus is het soms net limonade met veel citrus tonen. 
• Arinto: Deze druif wordt ook wel ‘pederna’ genoemd en wordt gezien als één van de beste druiven van Portugal die met gemak kan ouderen. Hij heeft iets weg van een rijke riesling. We proefden oa. een bubbel van Vasco Wijn gemaakt van Arinto met 18 maanden fles rijping en deze was geweldig, rijk en complex. Veelzijdige druif!
• Alvarinho: Dezelfde druif als zijn de Spaanse albariño. Floraal, grapefruit en goede zuren. Deze druif heeft potentie en een toekomst voor grootste complexe wijnen. Benieuwd naar een aantal toppers van deze druiven? Check hier onze favorieten. 
• Avesso: Deze druif heeft veel overeenkomsten met albariño, maar is in alles wellicht net iets subtieler. Mildere zuren, minder expressieve aroma’s in de neus, wel die kenmerkende amandel bitters. 
• Loureiro: Ook deze druif wordt gezien als de Riesling van Portugal. Enkele van de beste voorbeelden van deze druif worden gemaakt door Anselmo Mendes (verkrijgbaar bij Vinites) en Quinta do Ameal (verkrijgbaar bij Pallas Wine). Vaak mono-cépages en aangeplant in de kust regio’s. Deze kunnen met gemak tien jaar ouderen. Andere stijl vinho verde dan je misschien verwacht, maar echt heel goed.
• Trajadura: Deze druif zie je vaak terug in blends. Maar doet het ook op zichzelf goed. In blends voegt hij rijkdom, peer en citrus frisheid door zijn zuren. 

Op reis naar Vinho Verde? Je kunt ook slapen bij Quinta do Ameal.

Blauwe druivenrassen

• Espadeiro: Ideaal voor het maken van rosé wijnen vanwege zijn bijna ui-achtige schil. In rode wijnen is hij licht met rood fruit aroma’s en een robijnrode kleur. Met van nature goede aanwezige zuren.
• Padeiro: Deze druif zien we veel in de Basto sub regio. Je kan hier lichtgekleurde tot intense rode wijnen van maken. Veel rood fruit, kan iets floraals ontwikkelen en rijpe pruimen.
• Vinhão: De kwaliteitsdruif van de regio. Deze druif produceert intense rode wijnen, donker zwart fruit, hoge zuren, stevige tannines. Wijnen die zich uitstekend lenen om gastronomisch breed in te zetten. De wijn heeft tevens ook de mogelijkheid om goed te kunnen ouderen. 

Subregio’s van Vinho Verde

Vinho Verde is veelzijdiger dan je denkt. Het gaat van beuk & bulk tot prachtige bewaarwijnen.

Monção and Melgaço

Grenzend aan Spanje. Hier komt de beste Alvarinho vandaan en dan met name van die granieten bodems die de regio rijk is.

Lima, Cávado en Ave

Deze regio’s liggen allemaal dichter bij de kust waardoor ze vaak iets meer frisheid delen. De druivenrassen die hier voornamelijk voorkomen zijn Arinto, Loureiro en Trajadura. Vooral doordrinkbare wijnen met uiteraard uitschieters, zoals bijvoorbeeld de wijnen van Quinta do Ameal in Lima. Een hele andere stijl vinho verde dan je gewend bent: geen zoetje, geen bubbels, geen alvarinho – wel loureiro, lie rijping en spanning.

Sousa, Paiva, Baião en Basto

Dit ligt meer landinwaarts en is heuvelachtiger. Door de expositie van de wijngaarden is het hier ook zonniger. Er staan voornamelijk druiven aangeplant, die passen bij deze warmere temperaturen. Voor wit gaat dit om de druiven azal en avesso. Er wordt hier ook de meeste rode wijnen geproduceerd.

Geproefd voor de podcast

Quinta do Ameal, 2021

100% Loureiro gemaakt door Quinta do Ameal, onderdeel van Esparão. Hier doen ze alles wat je niet verwacht van Vinho Verde. Lie rijping, geen suiker, geen bubbeltje, maar puur druivensap. En dan van loureiro in plaats van alvarinho. Serieuze wijn, drogend, vulling en structuur. Met iets amandelbitters, vers uitgeknepen citrus en power. En dan te bedenken dat de wijn maar 11,5% alcohol heeft. Nu goed, later nog beter. Probeer dit te laten liggen en het te laten ouderen, dan weet je niet wat je meemaakt. 

Verkrijgbaar bij Pallas Wines

Quinta do Ameal, solo unico, 2021

Deze loureiro heeft (nog) meer vulling en romigheid dan zijn voorganger. De wijn heeft tonen van boter, rijpe appel, iets kweepeer, toast en amandel. Met iets van sinaasappelschil. Complex en lichtvoetig tegelijkertijd. Dit is extreem goed, en wordt ook net als zijn broertje van Quinta do Ameal alleen maar beter. 

Verkrijgbaar bij Pallas Wines

Branco’ Vinho Verde Tapada dos Monges, 2020

Groene appel, iets witte perzik, vleugje tropisch. Bittertje en rond in de afdronk. Heeft dit iets van lie contact gehad vraag je je hier af. Lekker voordelig en laag in de alcohol. Voor bij de borrel of de bbq. 

Verkrijgbaar wij Wijnkoperij Europa

Cazas Novas Avesso Colheita, 2021

Groene appel, iets witte perzik, vleugje tropisch. Bittertje en rond in de afdronk. Heeft dit iets van lie contact gehad vraag je je hier af. Lekker voordelig en laag in de alcohol. Voor bij de borrel of de BBQ. 

Verkrijgbaar bij Les Genereux

Quinta das Arcas Vinho Verde Bruto, 2018

Hoe gezellig is dat dan, bubbels uit de Vinho Verde. Een bubbel volgens de traditionele methode, gemaakt met de arinto-druif. Gouden gloed in het glas. Gek genoeg doet de bubbel denken aan een mooie rijpe riesling sekt. Rijpe appels, zilt, gist, brioche. Serieuze bubbel, met een stevige mousse. Zowel in de categorie verrassende bubbel als mooie Vinho Verde een dikke tip. Zeker voor deze prijs. 

Verkrijgbaar bij Vasco Wijnen

Quinta de Linhares Loureiro 2020

100% Loureiro in je glas, dit heeft serieuze vulling. Meteen wit fruit is hetgeen dat opvalt. Het heeft iets bloemigs en iets tropisch. Een soort van wijncocktail in je glas. Dit combineert ook goed bij alles wat uit de zee komt, serieuze wijn wederom. Scoor deze zomer nog je fles bij Bistro Oale Ste. 

Verkrijgbaar bij Bistro de Aole Ste

Tojeira Vinho Verde 2021

Dit is rood. Dit hadden we even niet verwacht, dus stond de wijn alvast lekker koel. En dat kan hij hebben. We proeven bijna nog iets van een prikkel, dit zit barsten vol rood en paars fruit. Het is niet complex maar wal makkelijk sap. Koud ook zeker aan te bevelen. Het heeft veel tannine en veel zuur. 

Verkrijgbaar bij Halfes Wijnen

Cazas Novas Vinho Verde Monção e Melgaço Alvarinho, 2021

Wat ons betreft echt klassiek Alvarinho. Iets van mandarijnschil, bergamot, citrus, appel en perzik. Gul, sappig en rijk in zijn smaak. Met knisperende zuren en toch iets van bitters die heel herkenbaar zijn voor de regio. Veel wijn voor een schappelijke prijs. 

Verkrijgbaar bij Wijnkoperij Platenburg & Vindict

Adega de Monção Vinho Verde Monção e Melgaço Alvarinho-Trajadura, 2021

Herkenbaar. De goedkoopste uit de reeks. Kleine bubbel, fris, sappig, makkelijke zuren. In de categorie we drinken ook nog wel eens iets voordeligs en niet alle wijn hoeft duur te zijn. Perfect voor in de zomer, en voor veel mensen herkenbaar. Gemaakt van 50% Alvarinho en 50% Trajadura

Verkrijgbaar bij Wijnkoperij Platenburg & Vindict

Luis Seabra Granito Cru, 2021

Dit is serieus. Bij Luis staat het terroir centraal, de wijn rijpt lang op zijn lie en op oud hout. Niks wordt overhaast gedaan, maar de wijn krijgt de tijd om zich te laten zien. Volgens Luis wordt de wijn dan ook niet per se nog beter op de fles, maar kan hij het beste perfect al in de fles gaan voor optimaal resultaat. Dit is een wijn die je gemakkelijk de hele maaltijd kan meedrinken, het wordt complexer, je proeft iets zilt, de complexiteit maar ook de elegantie. Beperkt verkrijgbaar, maar ontzettend de moeite waard om naar op zoek te gaan. 

Verkrijgbaar op allocatie bij Les Genereux

Soalheiro Primeiras Vinhas Alvarinho, 2020

Gul en super sappig. Grapefruit zeste, floraal, uitgeknepen citrus. Benchmark Estate met dito wijnen. Altijd een goede koop, en bij Okhuysen vind je dan ook een brede selectie van dit gave huis. We dronken hem trouwens op het terras bij Sinck in Amsterdam waar je alleen al naartoe wil voor de wijnkaart. 

Verkrijgbaar bij Okhuysen

Meer lezen over Portugal?

• Een wijnfan in.. Porto
• Binnenkijken bij Herdade de Esporão

portugal vinho verde