Voordat ik nog maar iets van wijn af wist en ik nog dacht dat Rioja een druivenras was, kon ik mij geen voorstelling maken van Engelse wijn. Wijn uit een land waar iedereen naar de lokale pub gaat om een stout of een ale te scoren met een stevige stew ernaast – kan dat wel? Ja zeker! Engelse wijn bestaat, sterker nog: de sector groeit enorm!

Engelse wijn vs. Britse wijn

Om maar gelijk een belangrijk punt te maken: Engelse wijn is niet hetzelfde als Britse wijn. Britse wijn kan twee dingen betekenen, namelijk:

1. Most, wat overal ter wereld vandaan kan komen en waarvan men in Groot- Britannië wijn maakt en/of
2. Wijn van origine, die nadrukkelijk is gecreëerd voor de Britse markt. Denk aan port, madeira en sherry.

Engelse wijn is geen van beide. “English wine”, zoals het heet, is het complete proces van het planten van de wijnstokken tot aan het bottelen van de fles in Engeland. Dat dit in Engeland plaatsvindt is niet van gisteren. Het grootste deel van Engeland heeft, net als bijna geheel Europa, onderdeel uitgemaakt van het Romeinse Rijk. Als er iets is wat de Romeinen hebben gedaan, dan is dat wel het verspreiden van de wijnbouw door alle gebieden van hun vroegere rijk. Het waren zelfs de Engelsen die mousserende wijn ooit hebben uitgevonden!

Door de vele oorlogen en opkomst van betere gebieden was de wijnbouw in Engeland nagenoeg verdwenen. In de jaren ‘60, ‘70 en ‘80 van de twintigste eeuw kwamen er mondjesmaat wijngaarden bij. Halverwege de jaren ‘80 werd er door een paar individuen onder leiding van Christopher Lindlar (o.a. adviseur van Nyetimber) serieus gekeken naar de kwaliteit van de bodem. Op sommige plaatsen leek het krijt in de grond overeenkomsten te hebben met de krijtgrond uit de Champagnestreek. Het is prima te verklaren met een lesje ‘geschiedenis slash biologie’. Deze bodems bestaan namelijk uit coccolieten (skeletten van kleine zee-organismen en fossielen). Deze coccolieten zijn in de grond terecht gekomen toen de Champagnestreek miljoenen jaren geleden onder water lag, ook wel bekend als het bekken van Parijs. Hetzelfde vinden we in het zuidoosten van Engeland, wat aan de rand lag van Het Bekken en we nu onder andere kennen als de krijtrotsen van Dover.

Terug naar nu.

In Engeland bestaat ongeveer 70 procent van de geplante druivenrassen uit de drie klassiekers van de Champagne, namelijk pinot noir (30%), chardonnay (30%) en pinot meunier (10%). Het is dus geen verrassing dat 70 procent van de wijn die gebotteld wordt in Engeland een English Sparkling Wine – of een fizz zoals ze het zelf graag noemen – is.

Wie een wijncursus heeft gedaan, weet dat wijnbouw mogelijk is tussen de dertigste en vijftigste breedtegraad zowel op het noordelijk als zuidelijk halfrond. Engeland ligt op de 51e breedtegraad. Tot een jaar of tien geleden had men moeite de druiven rijp te krijgen. De zuurgraad was eigenlijk te hoog. Dit kun je bij mousserende wijnen wel een beetje maskeren met dosage (extra suiker), maar écht top wordt het niet. Nee, de rooskleurige situatie van tegenwoordig hebben we te danken aan klimaatverandering. Van 2014 tot en met 2017 produceerde Engeland ongeveer 5,5 miljoen flessen per jaar (mousserend en stille wijn). In 2018 is dit opgelopen tot ruim 15 miljoen flessen!

Spectaculaire groei

De opwarming van de aarde zorgt ervoor dat wijnbouw steeds verder naar het noorden opschuift. Daarnaast zijn er in de afgelopen jaren veel meer stokken in Engeland aangeplant (van één miljoen in 2017 naar drie miljoen in mei 2019). Niemand minder dan het grote Taittinger (Champagne!) heeft ruim honderd hectare aangekocht en is van plan om in 2023 de English Sparkling op de markt te brengen. Het succes en (daarmee?) de vraag naar English Sparkling neemt steeds meer toe. De afgelopen jaren hebben diverse Engelse wijnhuizen prijzen gewonnen op internationale bubbelconcoursen, waar uiteraard ook champagnehuizen aanwezig waren.

Rondreis door Engeland

In juni (2019) heb ik een kleine rondreis gemaakt door Zuid-Engeland. Mijn vakanties worden altijd tactisch uitgekozen met altijd wel een of meerdere wijngaarden in de buurt. Dit keer werd het Engeland en had ik voorafgaand al wat onderzoek gedaan naar de wijnhuizen die ik wilde bezoeken. Mijn favorieten – Chapel Down en Gusbourne – wil ik graag uitlichten.

Los van alle prijzen die beide wijnhuizen hebben gewonnen, zijn het ook favorieten van de Engelse royals (ook bekend als de grootste Bollinger-fans in de wereld) en komen ze regelmatig voorbij op koninklijke feestjes.

Wijnhuis 1: Chapel Down, Tenderden, Kent.

Chapel Down is de belangrijkste en grootste speler op de Engelse wijnmarkt. Het bedrijf is opgericht in 2001 en bezit honderden hectares en koopt bij gecontracteerde boeren ook nog eens druiven in. Het is mogelijk om aandelen te kopen, want Chapel Down is een beursgenoteerd bedrijf (LSE). Commercieel gezien zit het goed in elkaar. Er is een winkel, een restaurant, een distilleerderij (gin), een bierbrouwerij en het is zelfs mogelijk om hier te trouwen. Persoonlijk koos ik voor rondleiding door de wijngaarden en een proeverij van drie glazen. Wat mij opviel, was dat de stille wijnen vrij zuur en vlak waren. De mousserende wijnen vielen niet tegen. Na het proeven reken ik twee flessen fizz af. Leuk voor thuis.

The Three Graces 2015
Een standaard cuvée van pinot meunier, pinot noir en chardonnay. Complete malo met een beetje extra aanvulling van vorige vintages. Gedeeltelijk op hout (pinot noir) en op RVS opgevoed en daarna nog drie jaar sur lie gelegen. Dit alles resulteert in een mooie mouse, fijne bubbel. Hinten van rood fruit, licht gist en brioche in de neus.

Brut Rose NV
Een 100% pinot noir. Ook hier complete malo, zes maanden op de lie in RVS tanks en daarna nog 18 maanden sur lie liggen. Omdat er gekozen is voor RVS en een minder langere rijpingstijd in de fles, is de wijn frisser en fruitiger. Aardbeien, frambozen, gist en afgetopt met een klein beetje rozenbottel. Ietwat grovere bubbel, strakke zuren en een frisse afdronk.

Wijnhuis 2: Gusbourne, Appledore, Kent.

Op slechts 10 minuten rijden van Chapel Down ligt de Gusbourne Winery. Deze winery is in 2004 opgericht door de Zuid-Afrikaanse Andre Weeber. Hij kocht een stuk boerenland na onderzoek te hebben gedaan waar gemiddeld de meeste zonuren werden gemeten in Kent. Dat was maar liefst tweehonderd hectare, maar hij besloot voor kwaliteit te gaan en beplantte slechts twintig hectare op de zuidelijke heuvels. Het idee was om elk jaar een vintage uit te brengen. De eerste vintage – 2006 – kwam pas in 2010 op de markt.

Ook van Gusbourne kun je aandelen kopen. Andre Weeber heeft ondertussen al zijn aandelen van de hand gedaan en sindsdien wordt er flink geïnvesteerd. Na het aankopen van extra hectares en het aanplanten van nieuwe wijnstokken is er ook een splinternieuw bezoekersgebouw neergezet. Daar waar Chapel Down kiest voor schaalgrootte en massaproductie, gaat Gusbourne voor kwaliteitswijnen. Bij aankomst waren er geen andere bezoekers, waardoor het heel persoonlijk proeven was. Het standaard assortiment bestaat uit een cuvée brut, een rosé brut en een blanc de blancs. De wijnen liggen minimaal vier jaar sur lie, veel langer dan gebruikelijk is in Engeland (en Champagne). Het resultaat van deze lange flesrijping is dat er veel meer tertiaire tonen zijn ontwikkeld, wat elke fles meer diepgang geeft en – in combinatie met de goede frisse zuren – mooie wijnen oplevert.

Als klap op de vuurpijl – misschien door mijn bovenmatig enthousiasme – werd er nog een speciale fles open getrokken. Het was de Late Disgorged, een zwaar gelimiteerde oplage met minimaal 7 jaar flesrijping. Dit is by far de beste English Sparkling die ik heb gedronken. De kleur gaf al aan dat er leeftijd in zit, de bubbeltjes zijn mooi klein en heel ingetogen. Aroma’s van brioche, gesmolten boter, rijpe appels en citrus bereiken mijn neus. De afdronk is lang en vol. Ik vertrok uiteindelijk met 5 flessen uit deze prachtige winery.

Eindoordeel

Al met al is de kwaliteit zeker naar behoren. De regio is nog jong voor echte kwaliteitswijn, aangezien het merendeel van de stokken nog geen vijftien jaar oud is. Doordat het hier merkbaar warmer aan het worden is, ben ik ervan overtuigd dat de English Sparkling over vijf tot tien jaar een waardige sparringspartner zal zijn van de meeste champagne. Jammer genoeg zijn de prijzen stevig (vanaf 25 euro op locatie). Er moet afgewacht worden wat de brexit gaat doen met deze sector.

Mocht je een keer een feestje hebben en iets anders willen schenken dan champagne, verbaas je vrienden en familie en toost met een glaasje fizz!

Meer lezen over Engelse wijn? Check deze artikelen.

Bubbels Engeland