Biologische wijnbouw, fruitgedreven wijnen, topklasse sémillon en geweldige olijfolie. Dat is Herdade de Esporão in Alentejo, de streek tussen de Algarve en Lissabon Portugal. Het landgoed telt 2000 hectare, waarvan bijna 600 hectare staat aangeplant met wijnstokken. Duurzaamheid en respect voor de bodem en natuur staan hier hoog in het vaandel. En dat is knap op zo’n lap grond.

“Het is hier warm, maar het ergste is die warme wind”, vertelt Pedro Lopes Vieira, sales manager van Herdade de Esporão. Dat kan ik beamen, het zweet druppelt van mijn voorhoofd. Het voelt alsof er een warme föhn in je gezicht blaast. “Daarom zie je hier en daar een rij bomen tussen de wijnranken staan, die de wind breken.” Die groenstroken trekken dieren aan, die een natuurlijke ongediertebestrijding bieden. Het wordt me al snel duidelijk dat ze hier niet voor de makkelijke weg kiezen. Slow forward is de lijfspreuk van het huis. Met alleen maar snelheid boek je geen vooruitgang.

Vleermuizen worden met open armen ontvangen, want dat zijn de beste bestrijders van ongedierte. Er worden zelfs huisjes voor ze gebouwd. Schapen begrazen de wijngaard en wieden het onkruid in de winter. Het organische afval uit de wijnmakerij en de olijfmakerij wordt gecomposteerd en gebruikt om de bodemvruchtbaarheid te bevorderen. Zo kan het dus ook.

Van trincadeira tot loureiro

Na Italië is Portugal het land met de meeste druivenrassen. Van trincadeira tot loureiro. De meeste druivenrassen zijn nog niet zo bekend bij het grote publiek. Ze zijn niet bepaald reislustig, buiten de grenzen van Portugal kom je deze druiven zelden tegen. De namen vallen ook niet mee. Merlot bekt toch lekkerder dan antão vaz. Wat het ook lastig maakt, is dat ze in Portugal gek zijn op synoniemen. Tempranillo heet in de Alentejo bijvoorbeeld aragonez maar in de Douro gaat ‘ie als tinta roriz door het leven.

Toch waren ze er heel vroeg bij, die Portugezen. De wijnbouw in Portugal gaat al eeuwen terug. Sterker nog, de Douro was het eerste afgebakende wijngebied ter wereld. Maar door oorlogen, dictators, economische tegenslagen groeide de wijnindustrie niet zo snel als in andere Europese landen. Vandaag de dag wint Portugal aan terrein. Waar vroeger die onbekende druivenrassen voor moeilijkheden zorgden, zorgen ze nu juist voor vernieuwing. Niet wéér die eeuwige sauvignon blanc, geef ons maar alvarinho of loureiro. Het is een land waar nog veel te ontdekken is. Het helpt natuurlijk ook mee dat Portugal geen last heeft gehad van vorst- of hagelbuien zoals Frankrijk (en andere landen in Europa) in 2020 en 2021.

Esporão omarmt deze diversiteit tot de max. In 2011 besloten ze een stuk van hun landgoed op te offeren om een experimentele wijngaard aan te planten. Hierop zijn 189 druivenrassen aangeplant, te weten:

• Alle druivenrassen uit Alentejo
• Alle druivenrassen uit Douro
• De belangrijkste druivenrassen van elke Portugese wijnregio
• Andere, inheemse druivenrassen, die potentie hebben
• Internationale druivenrassen die potentie hebben in Alentejo (de wijnmaker zei bijvoorbeeld goede resultaten te boeken met cabernet franc)

Het doel van deze ‘ampelografische’ wijngaard is om het national wijnerfgoed te behouden, ook in tijden van klimaatverandering. Het is onderdeel van een studie die 50 jaar in beslag neemt. Over slow-forward gesproken.

Proefnotities – Herdade de Esporão

Herdade de Esporão heeft 600 hectare eigen wijngaarden in de Alentejo. Daarnaast werken ze samen met zo’n 40 wijnboeren, die de druiven leveren voor hun instapwijn, Monte Velho.

Hieronder vind je een proefnotitie van mijn favoriete wijnen.

Monte Velho Branco 2021
Perzik, ananas, mandarijn, floraal, fris en licht. Met een prijskaartje van ongeveer 7 euro kan dit zo je nieuwe huiswijn worden. Hoge doordrinkbaarheid.

Esporão Reserva Branco 2021
Sinaasappel, mango, banaan, vanille, boter. Wie van houtgerijpte chardonnay houdt, vindt dit geweldig. Het is de meest succesvolle wijn in Nederland en dat snap ik wel, want je krijgt heel veel wijn voor je geld (14 euro in de winkel). Het heeft genoeg intensiteit, zuren en complexiteit om te bewaren. Top. Ik ben benieuwd hoe dit over vijf jaar smaakt. Ik denk dat het geweldig kan ouderen.

Esporão Colheita Tinto 2020
Ongeveer op hetzelfde prijspunt als de rode Monte Velho, maar dan vind ik dit beter. Bramen, rijpe fruittonen, donker fruit, peper, geen hout, wel krachtige smaak, iets drogende tannine.

Esporão Reserva Tinto 2019
Rond, rijk en vol. Geur van rijpe kersen, blueberry en bramen, wat kruidigheid, vanille en nootmuskaat. Ronder dan de Colheita.

Esporão Private Collection Tinto 2016
De Private Collection wordt gemaakt van druiven afkomstig van de beste wijngaarden van de streek. Gemaakt van alicante bouschet, aragonez, touriga franca in 2016, maar de samenstelling kan elk jaar verschillen. Apart gevinifieerd. Mooie wijn, moderne stijl. Rijpe bessen, pruimen, bramen, nootmuskaat, kruidnagel, laurier, beetje munt / after eight chocolade.

Esporão Private Collection Branco 2016
De Australische David Baverstock is al twintig jaar de hoofdwijnmaker van Herdade de Esporão. Toen hij de opdracht kreeg een wijn te maken die de witte wijn van de streek zouden uitdagen, kwam hij op het idee om de sémillon uit Australië neer te zetten in de Alentejo. Het klimaat van Barossa Valley, waar naast shiraz mooie sémillon vandaan komt, lijkt erg op dat van Alentejo.

Geweldige wijn met een duidelijk, voor sémillon zo kenmerkend, bijenwas-aroma. Maar ook honing, mandarijn, witte bloemen, kamperfoelie, marsepein, amandelen, vanille. Mollig mondgevoel, zoals het sémillon betaamt. Kan zo naast die evenzo geweldige sémillon van Boekenhoutskloof uit Zuid-Afrika.

Wat je absoluut ook niet mag missen is de olijfolie van Herdade de Esporão. Tijdens mijn bezoek kreeg ik een rondleiding en een proeverij van drie verschillende olijfolies. Ook hier spelen rassen, leeftijd van de boom en terroir een grote rol. Logisch natuurlijk, maar ik had er nooit over nagedacht. Duizend keer beter dan de supermarkt-olies.

Nog niet alles

Het complete portfolio van Herdade de Esporão vind je op hun website. In Nederland wordt het wijnhuis vertegenwoordigd door DGS Wijn.

Daarnaast maakt Esporão niet alleen wijn in de Alentejo, maar ook in Douro en Vinho Verde. Quinta dos Murças ligt in het hart van Cima Corgo, ofwel de Douro-vallei. Hier maken ze portwijnen en onversterkte wijnen in zowel wit als rood. Quinta do Ameal is alles wat je niet verwacht van een Vinho Verde. Geen alvarinho, geen suiker, geen koolzuur. Maar wel: topkwaliteit loureiro, strakdroog, levendige zuren en voldoende vulling. Hierover vind je binnenkort meer op Le Club des Vins.

Dank aan Delta Wines voor deze mooie persreis.

Alentejo portugal