Het duurde even voordat ik besefte dat die toch wat mysterieuze ‘baskets’ dé druivenranken van het eiland zijn! We, Alexander en ik, zijn op Santorini, één van de Cycladen eilanden middenin de azuurblauwe Egeïsche Zee. Beroemd om haar witte huizen, blauwwitte koepels en kerken, de enorme krater (‘caldera’), adembenemende zonsondergangen en romantiek. En, hoe kon ik het gemist hebben, om de wijn! Santorini heeft haar naam met name gevestigd op het gebied van de productie van witte wijnen en de dessertwijn Vinsanto. Rode wijn wordt ook geproduceerd, maar relatief weinig en – wat ons werd verteld – van iets minder onderscheidende kwaliteit.
Kouloura
Kenmerkend voor de wijnbouw op Santorini is de manier waarop de druiven worden verbouwd: een mandvorm van in bosjes samengebrachte stokken laag bij de grond (zie foto) – een eeuwenoud systeem genaamd ‘kouloura’. Zo blijven de druiven beschermd tegen de vaak felle eilandwind en de zon. Het levert een leuke afwisseling op in het beeld van verticale wijnranken zoals bekend uit andere streken.
Santorini-wijn in lokale restaurants
Overigens zagen we bij Domaine Sigalas, één van de wijnhuizen, de ‘gewone’ druivenranken. We hebben niet meer kunnen vragen hoe dit in elkaar steekt, want we waren op doorreis naar een diner in het nabijgelegen Oia.
Wel schaften we hier bliksemsnel een fles Sigalas-wijn aan (Assyrtiko-druif) die we de avond tevoren op aanraden van de ober dronken in restaurant Sphinx in Fira. Een hele krachtige, minerale, droge maar ook fruitige witte wijn.
Voor de restaurantliefhebber
Sphinx is een aanrader. Vraag bij de (tijdige) reservering naar een tafel ‘at the very front’ en zak achterover bij een ongekend mooie zonsondergang (zie foto), goede wijn en prima service. De inktvisrisotto hier is briljant.
“What doesn’t kill you makes you stronger”
De bodem van het vulkanische eiland bestaat uit lava, as en veel mineralen. Van andere voedingsstoffen blijven de druiven verstoken. De kurkdroge grond bezorgt de druiven een dorstig leven, alhoewel de nachtelijke zeemist iets van de dorst lest. Dit afzien leidt tot een relatief (erg) lage opbrengst sap per hectare, maar des te uitgesprokener wijnen. Het is een bekend verschijnsel: wijnranken die taaie levensomstandigheden hebben, kunnen de mooiste (krachtige!) wijnen opleveren. Ze moeten lijden.
Druivensoorten en wijnkenmerken Santorini
Meer over de (voornaamste) druiven van Santorini. De druivenkoningin van het eiland is de Assyrtiko. Je vindt dan ook veel wijnen die voor 100% van deze druif worden gemaakt. Toch vallen wij als een blok voor een 100% Aidani-wijn van wijnhuis Hatzidakis. De Aidani is, op gepaste afstand van de Assyrtiko, de tweede druif van het eiland. De Aidani die wij proeven heeft veel fruit, bloemen en een lange afdronk. En hij is ook nog organisch.
Wijnen van de Assyrtiko, Aidani en Athiri komen in aanmerking voor het wijnkeurmerk van de Cycladen-regio, de Protected Designation of Origin (P.D.O.). Kenmerkend voor de witte wijnen van Santorini zijn de relatief hoge zuurheid (‘acidity’), minerale smaak en de balans. Een rode wijn die wij waardeerden was een 100% Nyxtepi (eveneens van het wijnhuis Hatzidakis). Een hele volle, gebalanceerde wijn, gemaakt van overrijpe druiven.
Eilands trots: de dessertwijn Vinsanto
De dessertwijn Vinsanto wordt eveneens gemaakt van overrijpe druiven, die ook nog eens in de zon worden gedroogd. Deze wijn valt niet te missen! Enerzijds omdat de Vinsanto heerlijk is, anderzijds omdat deze wijn werkelijk overal wordt verkocht. Vinsanto betekent letterlijk ‘heilige wijn’ en is de trots van het eiland.
Inmiddels wordt de wijn – weliswaar van andere druiven – ook in Italië (Toscane) geproduceerd, maar de oorsprong ligt op Santorini. Vinsanto wordt gemaakt van Assyrtiko en Aidani-druiven. Na een lange rijping – eerst in RVS-tanks en daarna op (houten) vaten – ontstaat een volle, dieprode zoete wijn van siroopstructuur met smaken van caramel, honing, rozijnen en mineraal. Combineert goed met roquefort of chocolade. Verlaat Santorini nooit zonder een fles Vinsanto, is mijn devies.
Touren langs de wijnhuizen
Santorini heeft vele wijnhuizen en een complete, goed aangegeven, wijnroute. Bovengenoemde Hatzidakis was onze favoriet. Je kunt hier heel ontspannen proeven, met veel informatie over de wijnen en productie(-methoden). Hatzidakis produceert bewust kleinschalig (en zo veel mogelijk biologisch en/of organisch) en dat geldt ook voor de proeverijen. Het advies aan ons was om op het terrein vriendelijk te vragen of er geproefd kon worden en dit werkte perfect. Andere huizen die op onze shortlist waren beland maar waarvoor de tijd ontbrak om ze te bezoeken zijn Gavalas, Gaia en Valabous.
Wijnhuizen die ons het vermijden waard leken en waarvan we op gepaste afstand zijn gebleven zijn Santo Wines (de grootse producent van het eiland) en Boutari. Simpele regel wat ons betreft: waar een touringcar op het terrein staat, maak je dat je wegkomt. En snel ook.
Meer reisverhalen lezen? Check de Reizen-pagina. Ook leuk: de 8 wijnhotels waar elke wijnliefhebber over droomt!