Asti, gelegen in Piemonte, in het noord-westen van Italië op een steenworpafstand van grote namen als Barolo en Barbaresco. Vanaf Amsterdam ben je er in een kleine twee uur vliegen. De regio staat bekend om de aromatische, zoete, mousserende wijnen. Je hebt het vast wel eens gedronken. Misschien tijdens je 18e verjaardag als aperitief of juist in een restaurant als begeleider van desserts.
Als vervanger van Nadien ben ik met het Consortium van Asti DOCG paar dagen op pad gegaan om te ontdekken wat de regio nog meer in z’n mars heeft. Ik hield een wijndagboek bij, die ik graag met je deel.
Dag 1 – ben ik een wijnjournalist?
Dag 1 van mijn vierdaagse persreis naar Asti. Ontvangen als een heuse wijnjournalist, maar ik voel me een amateuristische blogger. Anyway, het mag de pret niet drukken. Na welgeteld 3 uur slaap is het me gelukt vanmorgen op tijd de trein in te stappen, was ik zowaar een keer op tijd bij de gate en na een paar kalme uurtjes vliegen kwamen we veilig aan in het zonnige Italië.
De dag begint relax met een vrije middag, uiteraard ingevuld met een enorm bord pasta, vitello tonnato en een glas Italiaanse bubbels. What’s not to like? Even opfrissen en door, naar het Consortium van Asti DOCG.
Het consortium is een organisatie die de belangen van Asti behartigd, denk aan het maken van de reglementen en promotie van het gebied.
Het consortium is gevestigd in een enorm klassiek pand midden in Asti stad. Volledig tegen alle verwachtingen in stond daar een heuse ‘mixologist’ op ons te wachten. Lekker eindelijk wat leven in de brouwerij! Het gebruik van mousserende Asti in cocktails wordt momenteel ingezet als tool om de drank op een nieuw publiek aan de man te krijgen. En ik kan je zeggen, het is heerlijk!
Ik zal jullie het recept niet onthouden:
- 2oz Asti metodo Classico
- 1oz bergamot likeur
- 1/4oz bitter Bianco (la Canellese)
Garneer het met rozemarijn en een sinaasappelschilletje, ijs erin en klaar. Briljant!
Inmiddels zijn alle formaliteiten en introductie van het consortio geweest en mogen we aan tafel. Wat een leven, een ‘werk’ reisje waar het alleen maar draait om wijn en eten. Om de diversiteit van Asti te laten zien waren er vijf wijnen gecombineerd met vijf lokale specialiteiten. Meer of minder restzoet, meer of minder aromatische intensiteit en hier en daar ook zeker meer diepgang. Maar hoe dan ook altijd onmiskenbaar Moscato. Lichtvoetig, floraal, puur en zuiver. Er waren wat verrassende combi’s, maar of het ooit een goede begeleider zal zijn van een stevig vleesgerecht, betwijfel ik. Maar goed, wie weet weten ze ons nog te verrassen de komende dagen. Morgen meer, stay tuned!
Wat is Asti nou eigenlijk?
Asti (Spumante) DOCG en Moscato d’Asti DOCG zijn mousserende wijnen met altijd een laag alcoholpercentage en zijn gemaakt 100% Moscato Bianco (Muscat Blanc à Petit Grains).
De wijnen zijn altijd aromatisch en je kan ze herkennen aan aroma’s van bijvoorbeeld lychee, perzik, bloesem en druiven. Voorheen waren de wijnen altijd zoet, maar tegenwoordig zijn er ook demi sec en extra brut stijlen te vinden. Het overgrote deel wordt gemaakt via de welbekende tankmethode.
Goed om te weten over de tank methode is dat druiven relatief vroeg geoogst worden om zuren en fruit aromatiek te behouden. De druiven worden bij binnenkomst meteen geperst, gefilterd, terug gekoeld tot +-2C. Het koude druivensap wordt bewaard en ‘on-demand’ vergist om een zo fris mogelijke wijn op de markt te brengen. Als het moment eenmaal daar is wordt het onvergiste druivensap langzaam opgewarmd tot 16-18C en door middel van gecultiveerde gisten start de vergisting. Malolactische vergisting wordt geblokkeerd om de frisse appelzuren te behouden. De suiker in het druivensap wordt door de gisten omgezet tot alcohol en daarbij komt vanzelfsprekend CO2 vrij. In eerste instantie laten ze de CO2 nog uit de tank, maar als de juiste hoeveelheid suiker en druk is bereikt, sluiten ze de tank af. Dit maakt dat de mousse in wijn wordt geïntegreerd. Vervolgens koelen ze de wijn weer terug waardoor de vergisting stopt, dan alleen nog filteren en de wijn is klaar om onder druk gebotteld te worden.
Overigens maakte ik op dag 1 meteen de grootste fout… Tank methode, Charmat methode, en er was ook nog iets met ene Marinotti. Allemaal één pot nat, toch? Grote fout. Duidelijk geïrriteerd werd me het echte verhaal even nadrukkelijk uitgelegd. De echte naam van de methode en daarmee de uitvinder was namelijk Marinotti. De beste man was alleen even vergeten patent aan te vragen, waarna ene mr. Charmat er mee aan de haal ging. Marinotti methode dus. Whoops.
Dag 2 – feiten en cijfers
Donderdag, dag 2, eerste halte: Consortio, tijd voor wat feiten en cijfers. Wist je dat Asti sinds 2014 een beschermd UNESCO-gebied is? Dat ze in 1932 als tweede van Italië een Consortium hebben opgericht? En dat ze een DOCG-status hebben sinds 1993 (ter vergelijking: Brunello di Montalcino was de eerste DOCG in 1980)?
Er staan zo’n 9700 hectare aan Moscato-wijngaarden aangeplant, en in 2018 zijn er 17,8 miljoen flessen verkocht.
Maar liefst 85% wordt geëxporteerd naar 140 landen, waarvan USA de grootste is voor Moscato d’Asti DOCG en Rusland voor Asti Spumante DOCG. Er is grote vraag naar Asti Spumante en Moscato d’Asti. Om de markt niet te overspelen en overproductie tegen te gaan wordt het aantal op de mark gebrachte flessen beperkt. Tot 10 ton per hectare mag er gebruikt worden voor wijnen onder het DOCG kwaliteitslabel. De wijngaarden staan aangeplant op hoofdzakelijk steile hellingen, tot wel 40% hellingsgraad genaamd ‘sori’. De bodems bestaan grotendeels uit kalksteen in combinatie met klei. Het gebied profiteert van de hoge ligging van de wijngaarden en een koele zeebries uit het oosten. Door de grote opmars van Asti zijn de wijngaarden voornamelijk aangeplant met speciale ‘clonal selection’ wijnstokken. Een manier waarbij ze specifieke planten met de beste karakteristieken (zoals bijvoorbeeld hogere opbrengst of schimmelresistentie) herproduceren. Zeker nadat phylloxera het gebied had verwoest, kwam dat goed van pas.
Zo, theorieles is voorbij. Tijd voor een Moscato-cocktail tegen de zenuwen en dan de highlight van de dag: een helikoptervlucht over de wijngaarden. Wauw, wat magisch was dat!
Dag 3 – Binnenkijken bij… Martini
Op dag 3 gaan we de paden op en de lanen in. Eindelijk, ik kan geen genoeg krijgen van al deze verleidelijke bubbly wijnen en vandaag gaan we bij een aantal producenten op bezoek, top! Twee producenten maakten de meeste indruk en wil ik graag uitlichten.
Te beginnen bij Martini. Say what, Martini? Ik hoor je denken, dat is toch prosecco? En vermouth? Klopt, het blijkt dat Martini door de eeuwen heen praktisch alles heeft geproduceerd en zo ook: Asti Spumante en Moscato d’Asti. Sterker nog, Martini is hierin marktleider. En als je denkt grote producent, denk nog groter, daarna nog iets groter in industrieel formaat en dan heb je ongeveer Martini. Bizar!
Opgetuigd in fluorescerende vestjes, veiligheidsbrillen en een helm kregen we een rondleiding door de productiehal. Helemaal niet gek, die Martini. Fijn om te zien dat ook op grote schaal prima, degelijke wijnen gemaakt kunnen worden. In tegenstelling tot Toso bijvoorbeeld, waar ik verder niet op in ga, want dat was echt niet te drinken.
Op naar het tweede bezoek van die dag: Terrabianca. Het compleet tegenovergestelde van Martini. We kwamen aan in de heuvels van Canelli (cru) waar het familiebedrijf van Terrabianca gesitueerd is. Alles wordt met de hand bewerkt door de familie en aan het roer staat de 29-jarige Andrea. De liefde voor de wijn spat er af, en dat gecombineerd met adembenemende uitzichten en waanzinnige wijnen. Een andere kant van Asti. Loepzuiver, puur en delicaat. Een beetje zoet, maar ook zuur. Parfum, maar op de meest verleidelijke manier. Genieten! En als klap op de vuurpijl een wijn blind met als opdracht: ‘raad het jaartal’. Een wijn die eerder serieus dan speels over kwam, tonen van flesrijping maar toch ook weer dat onmiskenbare Moscato karakter. Veel meer diepte, maar toch ook frisheid, minder aromatisch, meer notig. Het bleek een 2012, Moscato van 9 jaar oud met zoveel fraîcheur, waanzinnig! Nooit gedacht dat het een goed idee zou kunnen zijn om je Asti’s te rijpen. Eye-opener!
Dag 4 – Laatste dag
De laatste dag is aangebroken. Ik moet iets eerder naar huis, dus een kort programma voor mij vandaag. Stiekem best lekker, want drie dagen met een programma van 09.00 uur tot 23.00 uur is best pittig. Maar ik klaag niet ;-)
Vandaag staat een bezoek bij Cuvage op het programma. Een goed voorbeeld van een bedrijf dat met de tijd mee gaat. Grote producent, moderne faciliteit, trots op traditie maar zet zich tegelijkertijd vol in op innovatie én is helemaal ingericht om toeristen te ontvangen. Ze leggen zich hier de nadruk op wijnen gemaakt door middel van Metodo Classico. Nu geef ik persoonlijk niet veel om ‘award winning wines’ maar om te zien dat deze wijnen uit Asti in wereldwijde mousserende wijncompetities prijzen pakken, is toch gaaf. Uiteraard kregen we een metodo classico moscato voorgeschoteld. Subtiel aromatisch, iets zoet maar gebalanceerd met ragfijne zuren, super zachte mousse en serieuze lengte. Zeker weten Moscato met geuren van limoenschil, wilde perzik, mandarijn, sinaasappelbloesem en mint. Op het palet meer witte amandelen en karakteristieke bitters. Misschien wel één van de beste wijnen tot nu toe. Bij Cuvage maken ze mousserende wijnen onder verschillende labels, zo ook Aquasi, die onder andere een mousserende nebbiolo maakt. Had dit zo graag willen proeven, maar aangezien dit niet binnen het consortium valt was dit geen optie. Helaas, wie weet de volgende keer.
Voor nu: op naar het vliegveld. Ciao, Asti!
Tot slot
Wist je trouwens dat er in de laatste jaren ook veel demi-secco en extra brut stijlen worden gemaakt? Om de Asti wijnen een serieuzer imago te geven, wordt alles uit de kast getrokken. Droge stijlen, Metodo Classico, een heuse nieuwe DOCG voor Chardonnay en Pinot Noir met Metodo Classico, cocktails voor het jongere publiek, flesrijping en ga zo maar door.
Het is een wijn die (veel) veelzijdiger is dan ik in de eerste instantie dacht. Wat de echt kracht en identiteit zal gaan worden moet de komende jaren nog blijken. Één ding staat als een paal boven water, de wijnen van Asti zijn multi-inzetbaar en absoluut de moeite waard om verder te ontdekken.
Consortium en Le Club des Vins, dankjewel voor deze waanzinnige trip.
Kijk voor de verschillende stijlen en kwaliteitseisen is op de volgende websites https://www.astidocg.it en https://www.altalangadocg.com voor een goed overzicht.
