Er zit nog niets in je winkelwagen. Wil je wat leuks zien?
Go shopping
Natuurwijn, het is een omstreden onderwerp. Eentje van uitersten, merk ik. De één vindt het ge-wel-dig, de ander moet er niets van hebben. Het feit dat er nog geen officiële definitie of keurmerk is van natuurwijn, helpt natuurlijk niet mee. In The Oxford Companion to Wine van queen Jancis staat “natuurwijn is wijn gemaakt van biologisch of biodynamisch geteelde druiven en geen andere toevoegingen dan minimale sulfiettoevoegingen”.
Zo’n definitie moet toch iedere wijnliefhebber aanspreken? Het is wijn in de puurste vorm, maar het staat tegelijkertijd in schril contrast met de realiteit van veel commerciële wijnen. De gemiddelde supermarktwijn is vaak het resultaat van een reeks ingrepen: druiven uit overbelaste wijngaarden behandeld met bestrijdingsmiddelen, gisting geïnitieerd door toegevoegde gisten, en verdere manipulatie door enzymen, bacteriën en voedingsstoffen. Het eindproduct kan nog worden aangezuurd of aangezoet, geklaard, gefilterd en (overvloedig) gesulfiteerd. Dit proces zorgt ervoor dat de wijn uiteindelijk stabiel in de schappen ligt. In ieder geval voor een jaar. Proost.
Nee, dan liever natuurwijn.
Natuurwijn streeft naar het tegenovergestelde: minimal intervention to achieve maximum purity. Maar de weg naar puurheid is complex. Mark Angeli, een biodynamische pionier uit de Loire, benadrukt in Aaron Ayscough’s substack Not Drinking Poison: “There is a whole protocol to follow to make wines without sulfur. But in no case can we do it with all wines, every year.”
Kort door de bocht: alleen als je gezonde, rijpe druiven hebt, maak je kans. Die kans verdwijnt als sneeuw voor de zon als je niet super schoon werkt in je kelder, of als de alcoholische gisting ineens stopt of te langzaam gaat, etc. Dat zo’n natuurwijn soms stinkt als gekookte groente in een paardenstal is niet gek. Besmetting ligt constant op de loer. Dat is de reden dat Frank Cornelissen na 20 jaar wijn maken, er toch voor heeft gekozen om een minimale hoeveelheid sulfiet toe te voegen.
“Frank Cornelissen was long famous for his refusal to add sulphites to his Sicilian wines at any stage. By his own admission, the results were mixed. ‘Vintages like 2011 and 2014, when the fruit was perfect and all elements of the maturation fell together, are still delicious. Others, like 2005, are like Russian roulette: some bottles are great, others not.’ After 20 years, Cornelissen has concluded that the advantages of adding small doses of SO2 outweigh the disadvantages.“
Alleen in de beste jaren met het beste fruit kom je er mee weg. In andere jaren is de kans een stuk kleiner dat de wijn (voor langere tijd) overeind blijft.
Geen idee wat sulfiet is en waarom het wordt gebruikt? Lees dan dit artikel >
Nu weer even terug naar die gekookte groente in een paardenstal. Want: wie had ooit verwacht dat daar een markt voor zou zijn? Natuurwijn is een hype geworden en de populariteit ervan heeft geleid tot een zekere romantisering onder consumenten. Troebele wijnen of aroma’s die in conventionele wijnen als fouten zouden worden beschouwd, worden soms onkritisch omarmd als tekenen van authenticiteit. Een wijn die naar cider (oxidatie) of paardenstal (brett) ruikt? Verzin er een leuk verhaal bij en menig hipster hangt aan je lippen. En dat is toch een wending die niemand zag aan komen.
Zo zat Jules Chauvet niet in de wedstrijd toen hij in de jaren ’50 van de vorige eeuw ging experimenteren met een minimalistische aanpak. Zijn manier van wijn maken – biologische druiven, geen sulfiet en andere toevoegingen – werd opgepikt door anderen in de streek, waaronder Marcel Lapierre, Jean Foillard, Jean-Paul Thévenet en Guy Breton. Deze pioniers legden de basis voor de huidige natuurwijnbeweging. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Beaujolais het onderstaande lijstje domineert.
Favoriete natuurwijnen van de sommelier
.
Marnix Rombaut:
Dassemus, Ceci n’est pas un orange, Chaam
Les Gruches, Saumur, Loire
Tsja, favoriet natuurlijk oa de oranje Ceci n’est pas un orange uit Chaam omdat ik hem zelf min of meer heb bedacht, etiket heb ontworpen en al jaren zelf de druiven pluk, proef, volg etc. Verder is het heel moeilijk kiezen in Frankrijk. Maar Les Gruches 2019 Chenin Blanc van heel oude stokken uit Saumur van Calvez-Bobinet is wel echt hemels, met nog een lange rijp-toekomst voor zich. Druiven groeien ook in een clos, ommuurde wijngaard, met hoog Harry Potter gehalte. De magie van die plek leeft door in de fles.
Marnix Rombaut is oprichter van Daxivin in Amsterdam.
Taco de Vos:
Carsten Saalwächter Weisser Burgunder, Rheinhessen
Natuurwijn.. ik vind het een lastig begrip. Ik heb het zelf liever over bewuste manier van wijn maken. Dat kan voor mij een wijn zijn van Koehler-Ruprecht die al sinds jaar en dag eerlijk werkt en wars is van chemicaliën. Het kan ook een wijn van Yann Durieux zijn, die in de wereld van natuurlijke wijnen een groot begrip is. Als ik toch een keuze moet maken, ga ik voor de Weisser Burgunder van Carsten Saalwächter uit Ingelheim. De wijn rijpt voor minimaal een jaar op gebruikte vaten uit de Bourgogne, daarna zo’n zes maanden op RVS en tot slot nog zes maanden in de fles. Vanwege de lange rijping op het vat ondergaat de wijn een natuurlijke filtratie (denk aan een flesje jus d’orange die je lang rechtop in je koelkast laat staan). Het resultaat mag er zijn: een loepzuivere wijn die een andere kant van Rheinhessen en weissburgunder laat zien. Naar mijn mening is dit een wijn die een ieder zou moeten bekoren, de voor- en tegenstanders van natuurwijn.
Taco de Vos is sommelier en mede-eigenaar van De Matroos & Het Meisje in Rotterdam.
Coen van der Burgt:
Jean Foillard, Morgon, Beaujolais
Een wellicht voor de hand liggende keuze, Jean Foillard wordt als lid van ‘de bende van vier’ gezien als een van de grondleggers van Vin Nature. Afkomstig uit Morgon, Beaujolais en maakt zijn wijnen meer in een Bourgogne stijl dan de fruitbom Beaujolais soms kan zijn. Hard werk in de wijngaard voor kwalitatief het beste fruit en uiteindelijk gezonde druiven oogsten is waar het hier om gaat. Alleen dan kom je weg met het gebruiken van geen tot minimaal sulfiet bij botteling. Nog niet lang geleden proefde ik de 2015. Smaakvol, zacht, fijne zuren en nog heerlijk fris en levendig fruit naast iets ontwikkeling. Voor mij een mooie bevestiging: het kan dus wel degelijk ouderen!
Foillard maakt ook een single vineyard Morgon: Cote du Py, de mooiste wijngaard binnen Morgon, geheel gericht op het zuiden. Een ware cultwijn als het om Beaujolais gaat.
Coen van der Burgt is oprichter van Coenoloog en geeft wijncursussen voor Le Club des Vins.
Zappa Spruit:
Yann Bertrand ‘Cuvée du Chaos’ Fleurie, Beaujolais
Natuurwijn, tegenwoordig niet aan te ontkomen maar vaak nog genoeg reden om ze te ontlopen. De Beaujolais in het moderne natuur wijnlandschap is een natuurlijke bron van springlevende, serieuze wijnen. Juist zie je vaak in deze regio dat een te conventionele aanpak de gamay doet dempen. Oftewel, don’t put your dog on a leash. De top cuvée van Yann Bertrand is echt een absolute favoriet. Gamay in vorm als Messi in zijn hoogtijdagen. Precisie over kracht, elegantie over spierballen waar elke molecuul gevuld is met smaak. In een natuurlijke wereld vol chaos heeft hij deze smaakstorm geweldig onder controle. Betoverend complex maar altijd ongecompliceerd lekker.
Zappa Spruit is sommelier bij Bistro Dubac in Rotterdam.
Aukje Wouters:
Yvon Métras, Fleurie, Beaujolais
Milan Nestarec Podfuck, Moravia, Tsjechië
Ten eerste, een voor de hand liggende, want Beaujolais: Fleurie van Yvon Métras. Een schitterende gelaagde gamay met diepgang en klasse. Heel sappig en frivool, maar zeker ook kruidigheid en mineraliteit. I like!
Een andere favoriet is de Podfuck van Milan Nestarec uit Moravia, Tsjechië. Leuk verhaal: ik stond hier eens voor de deur zonder afspraak. En mocht uiteindelijk wat wijn kopen. Niet persé een aanrader trouwens om langs te rijden want er was niks: geen proeflokaal, geen ontvangst ruimte, alleen de wijngaarden en een oude schuur. Maar de wijnen, die zijn zeker weten een aanrader! Mijn favoriet is ‘Podfuck’, een rode blend gemaakt van pinot noir, blaufrankisch en een beetje pinot gris. Elegant, bloemig, veel kersenfruit en ook weer die energieke mineraliteit die er bij goed gemaakte vin naturel vaak zo uitspringt. Yes please!
Aukje Wouters geeft wijncursussen en is sommelier bij De Klepel in Amsterdam.
Vera Krijnen:
Alice en Olivier De Moor, Chablis
‘Heb je een favoriete natuurwijn?’. Dat is eigenlijk net zoiets als: ‘wat is je lievelingswijn?’. Een moeilijk te beantwoorden vraag dus. Maar als ik dan iets moet noemen, zijn het de wijnen van Alice en Olivier De Moor. Legendes in Chablis die ongeveer 6 hectare aan aligoté, chardonnay en sauvignon blanc (Saint-Bris) verbouwen. Oude stokken, minimale interventie. Misschien is het dat de wijnen persoonlijke herinneringen ophalen. Zoals een keer dat Nadien, Rianne en ik op een terras in Parijs zaten. Septemberzon in ons gezicht en de Chablis van De Moor in ons glas. Een wijn met energie en leven. Stenig en rijp. Puur en zuiver. Precies zoals ik een Chablis wil drinken. Net zoals als die van hun buurman trouwens: Thomas Pico.
Vera Krijnen is sommelier bij Zoldering in Amsterdam.
Wendy Persoon:
Weingut Werlitsch – Ex Vero iii 2019
Deze wijn is gemaakt van chardonnay en sauvignon blanc uit Südsteiermark, Oostenrijk. De druiven komen van de hoogst gelegen wijngaarden die het domein heeft. Deze wijn – Ex Vero III – is mij zo bijgebleven omdat het spannende zuren heeft die een kick geven en bij elke slok weer verrassen. Super zuiver en levendig, op een manier die je alleen kan ervaren bij natuurwijn, met aroma’s van basilicum. Südsteiermark is een gebied met veel goede wijnmakers, dus zeker de moeite waard om ook de domeinen daar omheen te ontdekken.
Wendy Persoon is sommelier bij Restaurant Renilde in Rotterdam.
Rutger van de Pol:
Beluard Eponyme 2020
Op dit moment is dit één van mijn favorieten. Gemaakt door Beluard in de Savoie, gemaakt van de Gringet druif. Zijn laatste jaar, want 2021 is het jaar dat de wijnwaker helaas zelfmoord pleegde. Eponyme 2020 is dan ook gevinifieerd en gebotteld door Ganevat (wijnmaker in de Jura). Conventioneel of natuurlijk, cleaner dat dit wordt het bijna niet.
Rutger van de Pol is eigenaar van Bar Cult in Rotterdam
Nadien de Visser:
Raul Moreno Femme d’Argent, Jerez
Francois Chidaine Baudoin, Loire
Het is eigenlijk niet te doen om een favoriet te kiezen. Wat heb ik eigenlijk gevraagd van de sommeliers? Hoe maak je een keuze? Dat lukt niet, dus ik neem er twee. Ik kies Raul Moreno, de ontdekking tijdens Liquid Vins in Barcelona. “Ik heb me altijd laten leiden door wat het leven me bracht. Het lot maakte me wijnmaker”, is wat hij zelf zegt over zijn levenspad. Een sommelier-turned-into-wijnmaker, die ook nog een tijdje les heeft gegeven – Sensory Analysis op de University of Melbourne. Er was een tijd dat hij zes oogsten per jaar deed, waarbij hij vroege en late oogsten combineerde in Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Bourgondië (Domaine Dujac), Portugal, Oostenrijk, Georgië en Spanje. En nu is hij neergestreken in Andalusië en maakt hij wijn in Jerez en in Alentejo (Portugal). Femme d’Argent is een blend van palomino fino en syrah en komt van de pago Carrascal – een van de beroemdste wijngaarden van Jerez waar zelden iets anders wordt aangeplant dan palomino. De wijn rijpt onder flor in Franse eikenhouten vaten en oude sherryvaten. Een bizarre blend die – wait for it – smaakt als een ziltige pinot noir. Waanzinnig!
En dan Francois Chidaine, de held uit Montlouis-sur-Loire. Meteen een goed verhaal, want de wijngaarden voor deze cuvée, Baudoin, staan in Vouvray, maar door bureaucratisch geneuzel tussen de twee gemeenten mag hij die AOC niet op fles zetten. Waarom? De wijn moet ook in de gemeente gebotteld worden en de wijnmakerij staat in Montlouis, dus pech voor Chidaine. Wat een gedoe en een reden voor sommige wijnmakers om uit zo’n AOC te stappen. Anyway, staat er Chidaine op de kaart, dan zeg ik altijd ja. Het is heerlijk gelaagd en heeft vulling zonder zwaar te zijn.
Zelf een favoriet? Laat je horen op instagram.
Deze blogs vind je misschien ook leuk
In 2021 namen we een podcast op met Esmee Langereis over natuurwijn.
Onze favorieten uit 2021 vind je hier.
