Bourgogne is genieten. Helaas is dat genieten niet goedkoop. Wil je smullen van een goede fles, dan betaal je al gauw de hoofdprijs. Zeker als je voorkeur uitgaat naar dorpen met een gevestigde reputatie en een fabelachtige naam, zoals Morey-Saint-Denis of Puligny-Montrachet. Om nog maar te zwijgen over de Premiers Crus en Grands Crus die hier worden gemaakt.

Maar er is een oplossing: koop een simpele regionale Bourgogne, dus zonder dorpsnaam op de fles, maar dan wél van een goede boer uit de Côte d’Or. Hiermee zit je voor een dubbeltje op de eerste rang. Nou ja, niet echt een dubbeltje, maar je snapt het idee. Vanaf de oogst 2017 mogen deze wijnen worden gebotteld onder de nieuwe regionale AOC, genaamd ‘Bourgogne Côte d’Or’. In dit artikel doet Wouter Moll verslag van zijn ervaring met wijnen uit dit budgetvriendelijke stukje Bourgogne.

De Côte de wie?

Voor iedereen die denkt: ‘de Côte de wat?’ De Côte d’Or is de belangrijkste substreek in de Bourgogne. Hier liggen de wereldberoemde Grands Crus. De Côte d’Or bestaat uit de Côte de Nuits in het noorden (vrijwel uitsluitend pinot noir) en de Côte de Beaune in het zuiden (zowel pinot noir als chardonnay).

Op een steenworp van de grote jongens

De afgelopen tijd heb ik regelmatig basis-Bourgognes van boeren in de Côte d’Or geproefd. Los van de relatief prettige prijs-kwaliteitverhouding vindt de wijnnerd in mij het leuk om uit te zoeken waar de wijnpercelen liggen die worden gebruikt voor deze anonieme instapwijnen. Vaak liggen ze vlak naast of zelfs in de beroemde wijndorpen, op een steenworp van de wijngaarden waar bijvoorbeeld Vosne-Romanée of Meursault wordt gemaakt. Maar omdat ze geen ideale bodem of zonexpositie hebben, vielen ze voorheen onder de anonieme rest-AOC ‘Bourgogne’. Hierin is recent verandering gekomen.

Een nieuwe AOC

Na meer dan twintig(!) jaar gepraat en eindeloos gebakkelei is er eindelijk een AOC. Dat ging niet zonder slag of stoot, want er is veel kritiek geweest op de oprichting van deze AOC. Deze appellatie zou in het leven zijn geroepen om nét even wat hogere prijzen te kunnen vragen. Ook zou deze regionale AOC volgens wijnboer Bruno Clair uit Marsannay indruisen tegen de principes van terroir. Dat laatste snap ik niet, want de Côte d’Or is een striktere afbakening dan Bourgogne regionaal, die gemaakt kan zijn van druiven uit een veel groter gebied en op papier ook een blend van subregio’s kan zijn.

Een ordinaire strook land?

Het gebied van deze nieuwe AOC beslaat naar schatting zo’n duizend hectare (nog niet volledig benut) en ligt vooral ten oosten van alle belangrijke wijndorpen in de Côte de Nuits en de Côte de Beaune, dus van Marsannay tot Maranges. Deze dorpen hebben vrijwel allemaal een eigen AOC op village niveau, met op de helling de Grand en/of Premier Cru wijngaarden, maar aan de andere kant van het dorp, op het vlakke gedeelte aan de ‘verkeerde’ kant van de autoweg, liggen ook wijngaarden. Deze percelen worden in de classificatie van Lavallé, die stamt uit 1855 en omschreven als de ‘Région des Grands Ordinaires’. Hier is de bodem rijker en dieper. In theorie levert dit minder spannende wijnen op. Ze zijn dan ook niet te vergelijken met de grote terroirs uit de Bourgogne. Maar ze zijn zeker niet ordinair. Tenminste, niet als je er eentje van een goede producent koopt, want dan krijg je een heel aardige impressie van de huisstijl en kwaliteit van de hogere wijnen uit diens gamma. Noem het een kijkje in de keuken.

Kleine wijn van een grote maker of andersom?

Een goede Bourgogne regional kan wedijveren met een gemiddelde wijn op village of zelfs op Premier Cru niveau. Sterker nog: onlangs zag een groepje getrainde Bourgogne-proevers een goed bewaarde (regionale) Bourgogne blanc van Domaine Leflaive uit 1996 aan voor de Grand Cru Bienvenues-Bâtard-Montrachet (link voor als je het niet gelooft!). Ik zou zelf eerder kiezen voor een regionale Bourgogne van een gevestigde naam dan voor een dorpswijn van een boer wiens naam nergens wordt aanbevolen.

Hoe betaalbaar is betaalbaar?

Niet alle regionale Bourgognes zijn betaalbaar. Voor de instapwijnen van gehypete producenten zoals Coche Dury, Arnaud Ente en Roumier betaal je ruim over de honderd euro. Het extreemste voorbeeld is de peperdure witte Bourgogne blanc van Comte Georges de Vogüé. Dit komt doordat dit eigenlijk de uiterst zeldzame witte Musigny (een van de mooiste Grands Crus) is, die tot een paar jaar geleden werd gedeclassificeerd, omdat de stokken naar de smaak van het domein nog te jong waren om de titel Grand Cru te dragen. Een uitzondering dus. Deze uitschieters buiten beschouwing gelaten blijft een Bourgogne rouge of blanc (straks dus Côte d’Or) een goede aankoop in deze dure wijnstreek. Als je bereid bent 25 euro uit te geven, zit je voor Bourgogne-begrippen gebakken.

Regels

De regels voor AOC Bourgogne Côte d’Or zijn strenger dan voor de algemene AOC Bourgogne. Zo ligt de verplichte plantdichtheid hoger en liggen de maximale opbrengsten iets lager. Blends tussen fruit ten oosten van de Côte de Beaune en ten oosten van de Côte de Nuits zijn toegestaan, maar er mag niet worden geblend met wijnen uit de Hautes-Côtes, de wijnproducerende regio ten westen van de Côte.

Minder relevant zijn de eisen voor de minimale alcoholpercentages, die bij Bourgogne Côte d’Or iets hoger liggen. Namelijk 11% in plaats van 10,5% voor wit en 10,5% in plaats van 10,2% voor rood. De enige Bourgogne met zo’n laag alcoholpercentage die ik heb geproefd was de Bourgogne rouge ‘Grande Charme’ van Alice Beaufort uit Prusly-sur-Ource. Dat dorp ligt vlakbij de Champagne, dus dat verklaart een hoop.

Under the radar terroir voor wijnnerds

Het fascinerende van Bourgogne vind ik terroir: het is nét dat ene wijngaardje, op dat ene stukje perfecte helling, wat de wijn zo uniek maakt. Je kunt op de kaart precies zien waar de wijngaard ligt. Wijngaardnamen staan bij de Grands Crus en Premiers Crus groot op de fles geschreven, maar er zijn ook steeds meer boeren die de afzonderlijke perceeltjes van hun dorpswijnen (village AOC), apart bottelen. Een producent die hierom bekendstaat is Jean-Marc Roulot uit Meursault. Bij instap-Bourgogne staat dat meestal niet op de fles. Dat vind ik stiekem wel leuk, want het nodigt uit tot een zoektocht.

Online is vaak te vinden waar de wijn vandaan komt. Sommige producenten, zoals Michelot en Roulot, geven precies aan waar de veldjes liggen voor hun Bourgogne blanc. Anderen doen dit niet, maar wie goed speurt vindt het dikwijls, bijvoorbeeld op wijnblogs zoals die Steen Öhman (Winehog). Ook helpen de kaarten op de website’s weinlagen-info.de en burgmap.com de wijnnerds onder ons een eind op weg met het uitpluizen van zulke perceeltjes.

Zijn er bekende wijngaarden in de nieuwe AOC?

Er zijn een paar wijngaarden in de Côte d’Or die van oudsher bekend zijn, maar die volgens Jasper Morris geen Premier Cru status kregen omdat ze geen onderdeel uitmaken van een dorp met een eigen AOC. Zij vielen onder de regionale AOC, maar mochten als troostprijs de naam van de wijngaard voeren achter de titel Bourgogne. Het zijn Bourgogne-Clos des Marcs d’Or en Bourgogne-Montrecul in de buitenwijken van Dijon, Bourgogne-Le Chapitre in Chenôve (boven Marsannay) en Bourgogne-La Chapelle Nôtre Dame, ten oosten van de AOC-grens van Ladoix. Ik weet het niet zeker, maar ik ga er vanuit dat deze lieu dits (naam voor een wijngaard) nu ook onder de nieuwe AOC Côte d’Or vallen of hier in ieder geval voor mogen kiezen. Een andere wijngaard die enige bekendheid (maar geen eigen status) geniet is Bon Bâtons, ten oosten van Chambolle. Deze lieu dit wordt door onder andere Ghislaine Barthod en Patrice Rion apart gebotteld.

Goed idee, zo’n nieuwe AOC?

Ik denk het wel. De wijnproducerende dorpen achter de Côte hadden al veel langer twee eigen AOC’s: de Hautes-Côtes de Beaune en de Hautes-Côtes de Nuits. Je kunt de AOC Bourgogne Côte d’Or dus eigenlijk zien als opwaardering voor de strook ten oosten van de Côte die tot kort geleden buiten de boot viel. Ook geeft het boeren die dorpswijnen declassificeren, bijvoorbeeld omdat de stokken nog jong zijn, de mogelijkheid om toch aan te geven dat het een wijn uit de Côte d’Or betreft. Bovendien worden hier heerlijke wijnen gemaakt door fantastische wijnmakers, met net zoveel aandacht en precisie als voor hun grote wijnen. De kritiek dat de nieuwe AOC deze wijnen nog duurder maakt vind ik onterecht, want ook zonder de komst van deze nieuwe AOC vrees ik dat de prijzen sowieso nog verder zullen stijgen.

Rest alleen nog de vraag of er bij deze AOC sprake is van een gemeenschappelijke identiteit en kwaliteit. Ik denk dat de kwaliteit vooral producent-gebonden is en dat de iets strengere regels bij deze AOC niet per se voor een kwaliteitsimpuls zullen zorgen. Dan de identiteit: in de Côte d’Or zijn de klimatologische omstandigheden net even anders dan in bijvoorbeeld de Maconnais. Dit levert naar mijn bescheiden ervaring ook net wat meer finesse in de wijnen op. Ook daarom kan de striktere afbakening van deze AOC geen kwaad. Dus ik zeg: kom maar door met Bourgogne Côte d’Or!

Proefnotities

Meer lezen? Recent heb ik een aantal generiek Bourgognes geproefd die vanaf 2017 onder de nieuwe AOC Côte d’Or mogen worden gebotteld.

Bourgogne blanc

Domaine Tessier (Meursault), Bourgogne blanc ‘Champ Perrier’, 2014, 2016 en 2017
Afkomstig van een perceeltje dat binnen de gemeentegrens van Puligny-Montrachet valt, maar buiten de AOC-grens van Puligny. Grenzend aan Meursault. Ik heb deze wijn voor het eerst gedronken in een restaurant in Beaune (2014). Echt een ontdekking. Zowel de producent als dit sympathieke wijngaardje. De 2016 was nog wat jong en de 2017 ietsje dik.

Domaine Tessier (Meursault), Bourgogne Blanc ‘Les Herbeux’, 2017
Naast Clos de la Barre, de ‘achtertuin’ van Dominique Lafon.

Domaine Michelot (Meursault), Bourgogne blanc 2015
Blend van een waslijst aan percelen in het vlakke gedeelte van Meursault: Le Buisson Certaut, Les Grandes Coutures, Sous la Velle, Les Grands Clous Perrons, En la Monatine, Les Magny en Les Malpoiriers. Dit blies een groepje tijdens een proeverij die ik organiseerde omver en ik stond er zelf ook van te kijken. Lekker zeg.

Domaine Matrot (Meursault) 2015
Afkomstig van wijngaarden die volgens de website van de producent in de buurt van Meursault liggen. Haalde het niet bij hierboven genoemde Michelot, maar ik zou ze graag nog een tweede keer naast elkaar willen drinken.

Domaine Hubert Lamy (Saint Aubin), Bourgogne blanc 2014
Had een poosje nodig om op stoom te komen, maar daarna très Lamy. Eigentijdse stijl. Lekker man!

Domaine Jean Marc Boillot (Pommard), Bourgogne blanc 2014
Van een lieu dit (Les Bergeries) dat binnen de gemeentegrens (dus niet de AOC) van Puligny-Montrachet valt, grenzend aan Meursault, tegenover de wijngaard Champ Perrier, maar dan aan de andere (‘verkeerde’) kant van de weg. Man, wat baal ik dat 2014 niet meer verkrijgbaar is.

Domaine Pierre Yves Colin Morey (Chassagne), Bourgogne blanc 2015
Blend van fruit uit Saint Aubin en Puligny. Dit verslaat mening villagewijn.

Bourgogne rouge

Domaine Bruno Colin (Chassagne-Montrachet), Bourgogne rouge 2016
Afkomstig van twee perceeltjes in de gemeente Chassagne: Grand Champs en Grand Près. Mooi geparfumeerd en lekker op het fruit. Veel zuren. Doet z’n werk (confit de canard wegspoelen) uitstekend.

Domaine Lécheneaut, Bourgogne rouge 2014
Fruit van drie percelen in Nuits-Saint-Georges, waarvan er twee binnen de AOC-grenzen liggen (Les Maladières en Les Perrières). De derde, Les Croix Blances, ligt ten Noorden van Nuits-Saint-Georges, aan de ‘verkeerde’ kant van de weg en grenst aan Vosné-Romanée. Deze wijngaard moet niet worden verward met de daaraan grenzende villagewijngaard La Croix Blanche in Vosné-Romanée zelf. De wijn maakte indruk en hield zich bovendien staande naast de Morey-Saint-Denis Premier Cru ‘Les Maconnières’ van Domaine Stephane Magnien, zeker als je de prijs-kwaliteitverhouding meeweegt.

Domaine Jean Marc Millot, Bourgogne Rouge 2017
Tegenover de grootste monopole wijngaard in de Bourgogne, de Premier Cru ‘Clos de la Marchéchale’ van Domaine J.F. Mugnier, vind je een perceel met 45 jaar oude stokken. Super lekker. Tweede fles weggelegd voor later.

Domaine Ghislaine Barthod (Chambolle-Musigny), Bourgogne rouge, 2014
Barthod maakt of maakte twee verschillende Bourgogne rouges: een algemene en een aparte botteling van de Les Bon Bâtons wijngaard (tegenover Chambolle). Mogelijk wordt het fruit van Les Bon Bâtons (in sommige jaargangen) geblend met fruit uit het dorp?

Recent gekochte, maar nog niet geproefde Bourgogne rouge en blanc:

• Méo Camuzet Frere et Soeur (Vosné), Bourgogne rouge 2014
  Blend van oudere stokken in ‘La Croix Blance’ in Vosné-Romanée en jongere stokken in ‘Les Autrots’ in Flagey-Echezeaux.
• Domaine Leflaive (Puligny), Bourgogne blanc 2016
  Totaal vier hectare. Een mix van twee percelen in Puligny (Les Houlières en Les Parties) en een derde perceel (La Plante des Champs) ten oosten van het dorp.
• Domaine Roulot (Meursault), Bourgogne blanc 2016
  Onder andere van een perceel direct achter het domaine, grenzend aan Les Herbeux, waar hij ook stokken heeft staan. Verder wat wijngaarden onder Clos des Mouches. Deels op hout en deels op roestvrijstaal.

Bronnen

• Uitgelichte afbeelding – Panos Kakaviatos / Wine Chronicles
• Decanter – Burgundy split over new appellation plan
• Decanter – New Burgundy Cote d’Or
• En Magume – C’est quoi un Bourgogne Cote d’Or
• Terre de Vins – Bourgogne Côte d’Or : une nouvelle appellation régionale identifiée

Bourgogne Frankrijk nerds